تئاتر شهر یا سالن اجتماعات؟!/ آرش طولابی: تئاتر در لرستان نفس میکشد اما نمیتواند سر پا بماند
تئاتر یا نمایش شاخهای از هنرهای نمایشی است که به بازکردن داستانها در برابر مخاطبان یا تماشاگران میپردازد. به جز سبک معیار گفتار داستانی، تئاتر گونههای د یگری نیز دارد مانند اپرا، باله، کابوکی، خیمه شب بازی و پانتومیم. تئاتر واژهای است یونانی در لغت به معنای چیزی که به آن نگاه میکنند. […]
تئاتر یا نمایش شاخهای از هنرهای نمایشی است که به بازکردن داستانها در برابر مخاطبان یا تماشاگران میپردازد. به جز سبک معیار گفتار داستانی، تئاتر گونههای د یگری نیز دارد مانند اپرا، باله، کابوکی، خیمه شب بازی و پانتومیم. تئاتر واژهای است یونانی در لغت به معنای چیزی که به آن نگاه میکنند. در فارسی به تئاتر «نمایش» میگویند.
به گزارش لکنا به نقل از ایسنا، تئاتر یکی از هنرهای هفتگانه است. کسانی که درباره بوجود آمدن تئاتر جستجو کردهاند میگویند سرچشمه آن از آیینهاست همچون مراسم مذهبی و اجتماعی از جمله عروسی یا مراسم سینهزنی در ماه محرم در ایران و مراسم رقصهای مخصوص در کشورهای دیگر. انسان همیشه دوست داشته است به اتفاقاتی که خارج از اراده و میل اوست، تسلط داشته باشد و این ویژگی اصلی تئاتر است.
تئاتر در مقایسه با هنرهای دیگر امکانات زیادی دارد برای اینکه از هنرهای دیگر مثل نقاشی، ادبیات، معماری، موسیقی و… در آن استفاده میشود کلمه تئاتر (theater) در اصل از کلمه تآترون (theater on) است که قسمت اول آن تیه (thea) تماشاگران و یا محله تماشا است.
در زمانهای قدیم، تماشاگرن در سرازیری تپهها مینشستند و مراسم مذهبی را که با آداب و تشریفات مخصوص در پایین همان تپه یا کناره معبد که محل عبادت بوده، تماشا میکردند.
موسیقی، رقص، گفتار، صورتک، لباس، اجراکنندگان، تماشگر و صحنه در اجرای آیین آرایش توسط رنگ، خاکستر یا جوهر که سطح بدن را میپوشاند برای کامل کردن صورتک و لباس بکار میرود آنطور که گریم در تئاتر این کار را انجام میدهد.
بازیگران آیین باید بسیار ماهر و با انضباط باشند مثل بازیگران تئاتر برای اجرای آیین یکی پیشکسوتان یا سالمندان آشنا به آیین تمرین سختی را برای ادارهی اجرای خوب آیین بکار میگیرد که کاملاً با کارگردانی تئاتر قابل مقایسه است. با اینکه سرچشمه آیینی امروز پذیرفتهترین نظریه دربارهی بوجود آمدن تئاتر است اما جستجوگرانی هم اعتقاد دارند سرچشمه تئاتر، داستانسرایی است. آنها میگویند که گوش کردن و رابطه برقرار کردن با قصهها جزو بزرگترین خصوصیات انسان است.
با توجه به ظرفیتها و چهرههای نامی تئاتر و سینما همچون مرحوم محمد رایگان، مرحوم حسین شیدایی، مسعود رایگان، محمد یگانه، عارف لرستانی و سیما تیرانداز، حمید گودرزی، مصطفی عبدالهی، شکرخدا گودرزی، مسعود سمیعی، محسن سراجی، احمد زالی، محمد حمزهای، عبدالرضا فریدزاده، محمد بیرانوند و… که در کشور فعالیت دارند. متاسفانه زادگاه این بزرگان فاقد یک تئاتر شهر است و این مهم مطالبه همه هنرمندان لرستانی از مسوولین است.
علیرغم اینکه موضع تئاترشهر لرستان در همه دولتهای گذشته مطرح شده، اما هنوز این مهم به سرانجام نرسیده است و هنرمندان همچنان چشم انتظارند که روزی نمایش خود را در محل ویژهای با عنوان تئاتر شهر اجرا کنند.
تئاتر باید به سمت مردمی بودن پیش رود
یکی از هنرمندان عرصه تئاتر استان به خبرنگار ایسنا افزود: وجود تئاترشهر برای هر استانی امری ضروری است و همه شهرستانها میتوانند از این مکان برای کارهای هنری(تئاتر) استفاده کنند.
امیرمحمد حسنوند با بیان اینکه راهاندازی تئاترشهر همه فعالیتهای عرصه تئاتر را مدون و قراردادی میکند، اظهار کرد: اگر این اتفاق فرخنده رخ دهد مردم فرهنگدوست استان با هنر تئاتر و نمایش بیشتر آشنا خواهند شد.
وی با انتقاد از اینکه خیلی از افراد دوست ندارند، هنرمندان به تئاتر بپردازند، ادامه داد: تئاتر میتواند در عرصههای مختلف فرهنگسازی کند به شرطی که تئاتر راهاندازی شود و مخاطبان را با شعار «تئاتر برای همه» دعوت و آنها را با این هنر آشنا کند.
این هنرمند تئاتر استان بیان کرد: تئاتر باید به سمت مردمی بودن پیش رود و وجود متون تاثیرگذار نمایشی در این بین بسیار مهم است تا از اقشار مختلف مخاطب داشته باشد.
این هنرمند لرستانی با تاسف از اینکه بعید میدانم در لرستان یک روزی تئاترشهری احداث شود، اضافه کرد: مردم باید فرق تئاتر را با مسخرهبازی خیلی از افراد که حتی نمیدانند تئاتر چیست و اقدام به اجرای برنامههایی با این عنوان میکنند، تشخیص دهند.
وی اضافه کرد: یک قطعه زمین پشت اداره ارشاد خرمآباد است، معلوم نیست به تئاترشهر اختصاص دهند یا تئاترخیابانی، اما اگر درست شود، ما تئاتریها خرسند میشویم.
حسنوند با اشاره به برخی از مشکلات حوزه نمایش و تئاتر استان گفت: عدم تبلیغات مناسب و همکاری لازم از سوی شهرداری و اداره کل ارشاد اسلامی استان، نبود آموزش، نبود نمایشنامهنویس از جمله مشکلات قشر تئاتری استان است.
وی گفت: هنگامی برای اجرا به استانهای همجواری که دارای تئاتر شهر هستند حسرت میخوریم که چرا لرستان با داشتن فرهنگ غنی و هنرمندان فاخر از داشتن این مهم محروم باشد.
این هنرمند لرستانی با انتقاد از اینکه مسوولین رغبتی ندارند به اینکه هنر رشد کند، تصریح کرد: چه دلیلی دارد که زمین پشت اداره کل ارشاد استان را به عنوان تئاترشهر احداث کنند.
تئاتر توسط افراد غیربومی به صورت مناسبتی اجرا میشود
یکی دیگر از هنرمندان عرصه تئاتر استان به خبرنگار ایسنا گفت: متاسفانه در لرستان هیچگونه مکانی برای تمرین گروههای تئاتری نداریم، تنها چندین اتاقک درست کردند به نام خانه فرهنگ و به قدری کوچک است که جایی برای تمرین نیست.
رسول موسیزاده ادامه داد: در شهر خرمآباد و لرستان لازم است مکانهایی برای تمرین گروههای تئاتر در نظر گرفته شود، چرا که یکی از معضلات گروههای تئاتری نبود مکانی به نام تئاتر شهر است.
وی اضافه کرد: دفتر کار 3 تا 4 کارمند، به درد گروههای تئاتری نمیخورد و نیاز است که مسوولین فکری به حال وضعیت تئاتر لرستان کنند، چرا که عدم توجه منجر به بیمیلی هنرمندان میشود.
این شهروند لرستانی با تأکید بر اینکه یکسری ضوابط دستوپاگیر بر سر راه تئاتریها قرار دارد و برخی اوقات نیز افراد سلیقهای عمل میکنند، اظهار کرد: متأسفانه این عامل باعث بیمیلی هنرمندان میشود، البته تعاملی نیز بین هنرمندان و مسوولین وجو ندارد.
موسیزاده یادآور شد: متأسفانه با وجود سیستمهای ماهوارهای و رسانههای جمعی، مردم تمایلی به تئاتر ندارند و تئاترها مناسبتی شدهاند.
وی بیان کرد: تئاتر مناسبتی به وسیله افرادی که کننده کار نیستند اجرا میشود و این افراد، تئاترهای بسیار سخیف و ضعیف ارائه میکنند و این امر باعث شده ذائقه بیننده را از کار تئاتر دور کنند و نیاز است به این افراد اجازه دهند کسانی که تخصص، فن و تجربه لازم را در عرصه هنرهای نمایشی دارند و توانمند هستند، انجام دهند تا مردم با تئاتر آشتی کنند.
تئاتر در لرستان نفس میکشد، اما نمیتواند سر پا باشد
یکی دیگر از هنرمندان لرستانی به خبرنگار ایسنا گفت: اجرای عمومی دغدغه اصلی قشر هنرمند تئاتر است.
آرش طولابی ادامه داد: اینکه میگویند تئاتر رقابتی است، یعنی اینکه هنر خود را در یک جشنواره نشان میدهد و برای اینکه یک هنر بتواند مقامهایی را کسب کند باید دارای یک سالن باکیفیت باشد.
وی با انتقاد از اینکه متأسفانه آموزش در حوزه هنرهای نمایشی ضعیف است، اضافه کرد: به دلیل نبود نمایشنامه، بیشتر تئاتریها به تقلید میپردازند در صورتی که خود استانها دارای اسطورهها و آیینهای سنتی هستند که میتوانند آنها را در قالب تئاتر احیاء و به سطح ملی و حتی جهانی ببرند.
این شهروند لرستانی با تأکید بر اینکه متولیان امر باید توجه ویژه به هنر تئاتر داشته و یک تئاتر شهر را برای استان و هنرمندان راهاندازی کنند، بیان کرد: مسوولین سرشان به کارهایی به جز فرهنگی گرم است و در حال حاضر تئاتر در لرستان نفس میکشد اما نمیتواند سر پا بماند.
وی گفت: بین مسوولین و تئاتر اختلافاتی وجود دارد و از سوی مسوولین حمایت مالی نمیشویم.
طولابی یادآور شد: در شهر کوهدشت 9 نفر کارشناسی ارشد هنر تئاتر داریم که تنها میتوانند روی یک موضوع کار کنند و با مشکلات مالی فراوانی مواجه هستند.
وی خاطرنشان کرد: طی یکی دو سال گذشته دو اجرا داشتیم و برای این دو اجرا به گروه 16-15 نفره ما تنها یک میلیون و 600 هزار تومان پرداخت شد.
این شهروند لرستانی گفت: امید میرود مسوولین حمایت خود را از حوزه هنر و فرهنگ به ویژه تئاتر داشته باشند چرا که هنر، نشانه تمدن و هویت یک ملت است.
تئاتر شهر یک مکان نیست، بلکه زنده شدن تئاتر برای مردم است
رئیس انجمن هنرهای نمایشی لرستان در این خصوص به خبرنگار ایسنا گفت: حمایت از تئاتر و گروههای نمایشی از سوی مسوولان، ارگانها و نهادهای دولتی ضروری است.
فرزاد زیدینژاد اضافه کرد: در حال حاضر بودجه خاصی در دست نیست که سالانه برای آن برنامهریزی بلند و میانمدت شود و در حال حاضر برنامهریزیهایی برای گروههای نمایشی کوتاهمدت و در حد یک جشنواره و یا حتی همایش است.
وی هدف انجمن هنرهای نمایشی را حمایت از اجرای عمومی دانست و با تأکید بر اینکه بودجه لازم را در اختیار نداریم، ادامه داد: در لرستان حامیان فرهنگی و هنری از سوی سازمانها و نهادها نداریم و مسوولان از اجراه های عمومی که نبض تئاتر است حمایت نمیکنند و این در حالیست که در استانهای همجوار، ادارات و نهادها نگاه مثبت و حمایتهای مالی کلانی از هنر نمایشی دارند.
زیدینژاد یادآور شد: اعتباراتی که اداره کل فرهنگ وارشاد برای انجمنهای مختلف از جمله هنرهای نمایشی میدهد محدود است.
وی با بیان اینکه جای خالی فرهنگ و هنر در بین ارگانها به ویژه استانداری لرستان مشهود است، بیان کرد: تئاتر شهر یک مکان نیست بلکه زنده شدن تئاتر برای مردم است که متأسفانه مردم جُنگها را با تئاتر اشتباه میگیرند، در حالی که جُنگها میان پردههای طنزهستند و فن لازم را ندارد.
وی با اشاره به اینکه باید برای نشان دادن تئاتر تلاش سازنده داشته باشیم، تصریح کرد: احداث تئاتر شهر در استان به این معناست که تئاتر همیشه در این مکان در حال اجراست و میتواند اوقات فراغت مردم را پر کند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی لرستان اضافه کرد: با وجود تئاتر شهر، رقابت برای گروههای نمایشی ایجاد و منجر به افزایش کیفیت و محتوای نمایشها میشود و حتی میتوان برای نهادینه کردن فرهنگ در بین اقشار مختلف از این هنر استفاده کرد.
وی با انتقاد از اینکه نگاه مسوولین به فرهنگ و هنر به گونهای است که هزینه نمیکنند، اظهار کرد: خیلی از تحصیل کردههای هنرهای نمایشی در مقطع کارشناسی ارشد و حتی دکترا هستند، اما جایی برای استخدام آنها وجود ندارد و جایی نیست که فعالیت کنند، بنابراین سرخورده میشوند.
وی با بیان اینکه شهرداریها میتوانند روی هنر سرمایهگذاری لازم را داشته و خواستهها و حرفهای خود را از طریق هنر به مردم القا کنند، یادآرو شد: اگر شهرداری در باب هنر وارد عرصه شود و موضوع شهر و فرهنگ شهروندی و شهرنشینی را برای مردم نهادینه کنند قطعاً نتیجه آن را خواهند دید، چرا که لرستان مهد تمدن، فرهنگ و هنر است.
زیدینژاد با بیان اینکه بزرگان تئاتر استان و کشور طوماری را برای ایجاد تالار جدیدی به نام تئاتر شهر امضاء و به شورای شهر دادند، یادآور شد: متأسفانه تا کنون پاسخی از سوی این شورا دریافت نشده است.
وی با اشاره به اینکه استعدادهای خوبی در عرصه هنرهای نمایشی وجود دارد و حتی استان پیشکسوتانی که نقطه امید و قوت لرستان است در کشور دارد تصریح کرد: در حال حاضر در مرکز استان ساختمان و سالنی در شأن این افراد وجود ندارد و دفتر هنرهای نمایشی را تغییر کاربری داده شده و به یک پلاتو برای تمرین گروهها اختصاص دادیم اما این فضا در شأن هنرمندان نیست.
وی گفت: در گذشته سالن شهرداری به عنوان تئاتر شهر بود که قدیمیترین و بزرگترین پیشکسوتان تئاتر در آنجا فعالیت میکردند و در حال حاضر به باشگاه بدنسازی برای کارکنان شهرداری تبدیل شده است.
این هنرمند لرستانی اضافه کرد: تنها سالن شهید آوینی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بضاعت استان بوده که چند منظوره است و همیشه برای اجرای تئاتر در نوبت سالن انتظار میکشیم.
وی گفت: زمانی که نقشه اولیه را در نظر گرفتند به فکر احداث سالن تئاتر در مکان و مجتمع فرهنگی ارشاد کنونی نبودند و امروز لطمات آن را تئاتریها میبینند.
زیدینژاد از برگزاری طرح استقرار گروههای نمایشی کشور خبر داد و گفت: این طرح با هدف ساماندهی گروهها اجرا شده و پروانه فعالیت هر گروه در گرو این است که سالانه یک نمایشی را اجرا کنند و در این راستا 22 گروه ثبت شده است.
وی خاطرنشان کرد: امسال در طرح استقرار گروهها با تجربه بیشتر اقدام به ثبت گروههای جدیدی کردیم و 15 گروه را برای ثبت پروانه معرفی که این گروهها با کیفیت بالای اجرا در مرحله ثبت هستند.
وی گفت: به گروههای حرفهای تا سقف 20 میلیون تومان، گروههای نیمه حرفهای 15 میلیون و گروههای مبتدی بین 5 تا 10 میلیون بودجه به شرط اجرای نمایش پرداخت خواهد شد.
یکی از هنرمندان تئاتر استان به خبرنگار ایسنا افزود: ایجاد پایگاههای دائمی تئاتر در استان را میتوان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد، اول اینکه با نگاه عمیق و منصفانه بر گذشته و دیرینه تئاتر در استان که با حضور اساتید استان وجود دارد، و از طرف دیگر نیروهای جوان و تحصیلکرده رشته تئاتر استان که از پتانسیل بالایی حائز اهمیت است، میتوان مدعی تئاتر حرفهای به معنای کلمه در استان باشیم.
غلامرضا فرید ادامه داد: اگر چنین پایگاهی در استان ایجاد، با توجه به پتانسیل تئاتری که مطرح شد، میتواند دستاوردهای زیادی را به ارمغان بیاورد که از آن جمله میتوان به فرهنگسازی در جهت مدیریت تئاتر در استان توسط اصحاب فعال، دلسوخته تئاتری(خارج از وابستگی به مدیر غیرتئاتری)، پیدا کردن جایگاه واقعی و مستقل تئاتر اصحاب تئاتر در استان، از بین رفتن شکاف میان نسلهای مختلف تئاتری، استفاده بهینه و حرفهای از نیروها و امکانات موجود، ایجاد فضایی آموزشی و پژوهشی در سطح استان و پرداختن علمی به آیین و سنن آن پرداخت.
وی اضافه کرد: علیرغم اینکه مسوولین قول دادند این پایگاهها در استانها احداث شود که در استانهایی همچون کرمانشاه عملیاتی شد، اما در لرستان با داشتن فرهنگ غنی و بزرگان هنر از داشتن تئاتر شهر محروم است.
وی در پاسخ به این سوال که برای راهاندازی تئاترشهر قصور از جانب چه کسی است، مسوولین یا هنرمندان، اظهار کرد: به عنوان یک عضو کوچک از این خانواده بزرگ، هر دو طرف در این امر، قصور و سهلانگاری کردند، چرا که هنرمندان باید به صورت مستقل با نشستهای تخصصی به یک اجماع میرسیدند و چگونگی طرح ایجاد پایگاههای دائمی تئاتر در استان را مورد مطالعه قرار میدادند و با پشتیبانی قوی اصحاب تئاتری در استان آن را با قاطعیت و به صورت جدی از مسوولین مطالبه میکردند و از طرفی مسوولین فرهنگی و متولیان امر در استان باید جوابگو باشند که چرا از یک طرح سراسری که در برخی استانها هم اجرا شده هیچگونه قدمی برداشته نشده و اگر کاری در این زمینه انجام گرفته، هر چند اندک، به اطلاع هنرمندان نرسیده است.
وی با تاکید بر اینکه اعتقاد قلبی دارم که هنر تئاتر، به عنوان یک هنر مقدس، متعالی و ارزشمند همیشه عامل ارتباط بین هنرمند تئاتر و مردم بوده است بیان کرد: از طرفی معتقد هستم یک هنرمند تئاتر باید با سلیقههای مختلف، با منظرهای متفاوت و با نگرشی آزادانه اثر خود را خلق و به روی صحنه ببرد، ولی این اثر باید از لحاظ جامعهشناسی، روانشناسی نسبت به مخاطب خود، که بر اعتقادات خویش تکیه دارند، با صداقت آثارشان را بدون هیچگونه پیچیدگی و هرگونه تکلف ارائه دهند.
این هنرمند لرستانی یادآور شد: میتوانیم بگوییم که تئاتر به سمت مردمی بودن پیش رفته و به این معنا نیست که از تئاتر روز دنیا عقب بمانیم یا اینکه از تئاتر مدرنیته و نوپردازی فاصله بگیریم. با ایدهای مدرن، نگاهی مدرن، ولی با زبان دل مردممان صحبت کردن یکی از پلهای ارتباطی قوی بین هنر و مردم است.
سالن شهید آوینی تئاتر شهر میشود
ماشاءالله امانالهی بهاروند در خصوص وعده معاونت هنری وزارت فرهنگی ارشاد اسلامی مبنی بر اینکه به منظور تشویق و حمایت هنرمندان تئاتر 100 میلیون تومان اعتبار تخصیصی داده میشود، به خبرنگار ایسنا گفت: در حال حاضر این اعتبار محقق نشده است.
وی با بیان اینکه با 100 میلیون تومان نمیتوان حتی یک چاردیواری 50 متری ساخت چه برسد به سالن تئاتر شهر، اظهار کرد: معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اعلام کرده در استانهایی که بتوانند سالنهای موجود خود یا در دست احداث را به تئاتر شهر اختصاص دهند، این معاونت مبلغ 100 میلیون تومان به منظور تجهیز یا اجرای تئاتر و ساخت پلاتو اختصاص میدهد.
بهاروند افزود: در هیچ استانی این اتفاق رخ نداده که سالنی با 700 تا 800 میلیون تومان ساخته شود و آنها منتظر 100 میلیون تومان معاونت فرهنگی هنری وزارت باشند.
وی یادآور شد: در حال حاضر برای راهاندازی تئاتر شهر هیچ برآوردی نشده است اما تصمیم گرفته شده سالن آمفیتئاتر شهید آوینی که جندمنظوره است را به تئاتر شهر اختصاص داده و تغییراتی در آن ایجاد و تجهیز شود.
وی بیان کرد: همچنین از این سالن در روزهایی که به تئاتر اختصاصی ندارد نیز برای دیگر برنامههای فرهنگی استفاده شود.
معاون فرهنگی ارشاد استان اضافه کرد: خیلی پیگیر شدیم که خارج از سالن اداه کل فرهنگ و ارشاد استان جایی دیگر را برای تئاتر شهر مهیا کنیم و مدنظر ما سالن شهرداری بود که مذاکراتی در این راستا با شهرداری داشتیم چرا که چارچوب این سالن آماده و منتظر تغییرات است اما متأسفانه شهرداری موافقت نکرد.
وی با بیان اینکه تئاتر جایگاه خاصی در کشور دارد و باید در بین مردم لرستان نیز جایگاه خود را پیدا کند، خاطرنشان کرد: حضور و فعالیت هنرمندان و نمایش و نمایشنامههای درخور سلیقه مردم میتواند به ارتقای این هنرکمک کند.
وی گفت: امید میرود اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بتواند همه هنرمندان را حمایت و کیفیت اجراها را بالا ببرد و در آیندهای نه چندان دور شاهد پویایی و گسترش هنر تئاتر در استان و کشور باشیم.
گزارش از: آزیتا یوسفیان/ ایسنا
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰