اعمال روز غدیر

روایات سی و شش عمل را در روز غدیر مستحب شمرده اند.در اسلام برای هیچ روزی،هر چند بسیار مهم و مقدس، این تعداد حکم ارائه نشده است. این تعداد حکم برای یک روز نشان از اهمیت، حساسیت و عظمت آن دارد مرحوم میرزا جواد آقا تبریزی می گوید: «فضیلتی که برای روز غدیر وارد شده نسبت به فضیلتهای ماه رمضان زیادتر است المراقبات، میرزا جواد آقای تبریزی، ص ۲۱۷ و ۲۱۸٫
افطاری دادن
در میان اعمال روز غدیر افطاری دادن به مؤمن جایگاهی والا دارد. بر اساس روایات در این عمل فضیلتی بزرگ نهفته است. امام علی(ع) می فرماید: من افطر مؤمنا فی لیله فکانما افطر فئاما… (المراقبات، میرزا جواد آقا تبریزی، ص ۲۵۶( کسی که مؤمن روزه داری رادر غدیر افطار دهد، مانند این است که ده فئام را افطار داده است. فردی پرسید: ای امیرمؤمنان(ع) «فئام » چیست؟ حضرت فرمود: صد هزار پیامبر(ص) و صدیق و شهید. آنگاه ادامه داد: پس چگونه خواهد بود فضیلت کسی که جمعی از مؤمنین و مؤمنات را تکفل کند. بر اساس برخی از روایات امام رضا(ع) در روز غدیر گروهی را برای افطار نزد خود نگاه داشتالغدیر، علامه امینی، ج ۱، ص ۲۸۷
برادر شدن
روز ولایت روز برادری است و روز برادری روز ولایت است; این دو با یکدیگر پیوندی ناگسستنی دارند و حلقه وصلشان ایمان است; زیرا از سویی ایمان با ولایت پا می گیرد و از سوی دیگر اهل ایمان برادر یکدیگرند. (انما المؤمنون اخوهسوره حجرات، آیه ۱۰٫ به همین دلیل عقد برادری یکی از آداب روز غدیر شمرده شده است. این عقد به صورت زیر است: یکی از دو نفر دست راست خود را بر دست راست دیگری می گذارد و می گوید: و اخیتک فی الله و صافیتک فی الله و صافحتک فی الله و عادهت الله و ملائکته و رسله و انبیائه و الائمه المعصومین(ع) علی انی ان کنت من اهل الجنه و الشفاعه و اذن لی بان ادخل الجنه لا ادخلها الا و انت معی. با تو در راه خدا برادر می شوم; با تو در راه خدا راه صفا و صمیمیت در پیش می گیرم; با تو در راه خدا دست می دهم و با خدا، ملایکه، کتابها، فرستادگان و پیامبرانش و ائمه معصومین(ع) عهد می بندم که اگر از اهل بهشت و شفاعت شده، اجازه ورود به بهشت یافتم، داخل آن نشوم مگر آنکه تو با من همراه شوی. آنگاه دیگری می گوید: قبلت; یعنی، قبول کردم. سپس می گوید: اسقطت عنک جمیع حقوق الاخوه ما خلا الشفاعه و الدعاء و الزیاره; جز شفاعت و دعا و زیارت، همه حقوق برادری را ساقط کردم مستدرک الوسائل، محدث نوری، ج ۱، ص ۴۵۶٫
بیرازی جستن از کسانی که به اهل بیت(ع) ستم کردندروایت ازامام صادق(ع). بحارالانوار، مجلسی،ج۹۵،ص ۳۲۲
پوشیدن لباس پاکیزه و نو
امام صادق(ع) فرمود: یحب … ان یلبس المؤمن انظف ثیابه و افخرها (۹) ; در روز غدیر لازم است مؤمن پاکیزه ترین و فاخرترین لباس خود را بپوشد. مرحوم میرزا جواد آقا تبریزی این عمل را از مستحبات مؤکد غدیر می شمرد المراقبات، ص ۲۶۰٫
تبریک و تهنیت
تبریک و تهنیت از برجسته تریم آداب هر عیدی است.امام رضا(ع) فرمود که، هنگام برخورد با یکدیگر بگویید: الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه امیرالمؤمنین(ع)المراقبات، ص ۲۶۰سپاس خدای را که ما را از تمسک کنندان به ولایت امیرمؤمنان(ع) قرار داده است.

تبسم :
امام رضا(ع) فرمود:روز غدیر روز تبسم به روی مؤمنین است. کسی که در این روز به روی برادر مؤمنش تبسم کند، خداوند، در روز قیامت، نظر رحمت به او می افکند، هزار حاجتش را برآورده ساخته و قصری از در سفید برایش بنا می کند و صورتش را زیبا می سازدالمراقبات، ص۲۷۵
توسعه زندگی:
در روز غدیر، باید چهره زندگی عوض شود.امام رضا(ع) فرمود: هو الیوم الذی یزید الله فی مال من عبدالله و وسع علی عیاله و نفسه و اخوانه… المراقبات، ص۲۷۵روز غدیر روزی است که خدای متعال در مال کسی که خدا را عبادت کند و بر خانواده، خویشتن و برادران ایمانی اش توسعه دهد فزونی پدید می آورد.
جشن گرفتن:
:امام رضا(ع) در عید غدیر احوال کسان و اطرافیان خود را تغییر داد و وضع تازه ای در آنان ایجاد کرد. الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۷٫
حمد کردن :
پیامبر(ص) فرمود: یکی از سنتها این است که مؤمن، در روز غدیر، صد بار بگوید: الحمدلله الذی جعل کمال دینه و تمام نعمته بولایه امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع). (بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۳۲۱٫
دعا کردن:
معصومین(ع) پیروانشان را به دعا در روز غدیر سفارش کرده اند. برای دعاهای ویژه این روز به بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۳۱۸ مراجعه شود.
دید و بازدید:
امام رضا(ع) فرمود: من زار مؤمنا ادخل الله قبره سبعین نورا و وسع فی قبره، و یزور قبره کل یوم سبعون الف ملک یبشرونه بالجنه کسی که در روز غدیر به دیدار مؤمنی برود خداوند هفتاد نور بر قبر او وارد و قبرش را وسیع می سازد; هر روز هفتاد هزار فرشته قبرش را زیارت کرده، به او بشارت بهشت می دهند. المراقبات، ص ۲۵۷٫
روزه گرفتن:
روزه در روز غدیر، بسیار مستحب است و فضیلتی استثنایی دارد. امام علی(ع) فرمود: اذا اخلص المخلص فی صومه لقصرت ایام الدنیا عن کفائته. مصباح المتهجد، ص ۷۰۲اگر بنده مخلصی در روزه این روز اخلاص داشته باشد، همه روزهای دنیا توان برابری با آن را ندارد; به عبارت دیگر، اگر کسی تمام روزهای دنیا زنده باشد و همه را روزه دار سپری کند، ثوابش کمتر از ثواب روزه این روز خواهد بود.
زیارت رفتن:
یکی از اعمال روز غدیر زیارت امیرمؤمنان علی(ع) است. زیارت آن حضرت(ع) به دو صورت ممکن است: ۱٫ زیارت در حرم مطهر۲٫ زیارتهای عمومی : این زیارت، که به حرم مطهر اختصاص ندارد و ارادتمندان ولایت در همه جا می توانند از آن بهره گیرند، دو مورد است: الف. زیارت امین الله; (مصباح المتهجد، ص ۷۰۲٫ ) ب. زیارت روایت شده از امام صادق(ع(مفاتیح الجنان، ص۸۰هر دو زیارت در مفاتیح ذکر شده است.
زینت دادن:
آراستن پیکر و آذین بستن خانه، کوچه و بازار، در روزهای عید، عملی رایج است. عیدی در ذهن و دل مردم زنده است که در آن خویش را بیارایند و در و دیوار را آذین بندی کنند. چون عید غدیر بزرگترین عید است مردم باید در آن، بیش از هر عید دیگر، شادمانی کنند و خود و جامعه را بیارایند. فضیلت این عمل بسیار است، امام رضا(ع) فرمود: روز غدیر روز زینت است، کسی که برای روز غدیر زینت کند خداوند همه گناهان کوچک و بزرگش را آمرزیده، فرشتگانی به سویش می فرستد تا حسنات او را بنویسند و تا عید غدیر سال بعد بر درجات او بیفزایندمفاتیح ص ۵۰۳اهمیت زینت در این روز چنان است که امام رضا(ع) برای گروهی لباسهای نو، انگشتر و کفش فرستاد المراقبات، ص ۲۵۷٫
صدقه دادن:
روز غدیر یکی از مستحبات مؤکد صدقه دادن است. امام علی(ع) فرمود: الدرهم فیه بمائتی الف درهم الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۴; المراقبات، ص ۲۵۵٫;فضیلت یک درهم، که در روز غدیر داده شود، با فضیلت دویست هزار درهم برابر است.
صلوات فرستادن:
امام صادق(ع) فرمود: در روز غدیر، بر محمد و اهل بیتش صلوات بسیار می فرستی. المراقبات، ص ۲۶۲٫
طعام دادن :
امام رضا(ع) فرمود: من اطعم مؤمنا کان کمن اطعم جمیع الانبیاء و الصدیقین بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۳۲۲کسی که مؤمنی را در روز غدیر غذا دهد مانند فردی است که تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است. اهمیت طعام دادن در این روز به اندازه ای است که امام صادق(ع) روز غدیر را روز اطعام طعام خوانده است.
عمل صالح انجام دادن:
روایت شده که کردار نیک در روز غدیر، با عمل هشتاد ماه برابری می کند; و نیز روایت شده که کردار نیک در این روز کفاره شصت سال است. التهذیب، ج ۱، ص ۱۱۴٫
غسل کردن:
علمای شیعه بر استحباب غسل در روز غدیر اجماع دارند بهتر این است که غسل در اول روز انجام گیرد. تحریر الوسیله، امام خمینی، ج ۱، ص ۹۸
گذشت و آشتی کردن:
چشم پوشی از گناه برادران و برقراری ارتباط دوستانه از دیگر مستحبات روز غدیر شمرده شده است مصباح المتهجد، ص ۷۰۲; الغدیر، ج ۱، ص ۲۸۴; المراقبات، ص ۲۵۶٫
مصافحه کردن:
مهربانی و عطوفت کردن با یکدیگر عطوفت و مهربانی کردن در روز غدیر، موجب رحمت و عطوفت خدای متعال خواهد شد. امام علی(ع) فرمود: اذا تلاقیتم فتصافحوا بالتسلیم ; وقتی در روز غدیر یکدیگر را ملاقات کردید به هم دست بدهید و سلام کنید. مصباح المتهجد، ص ۷۰۲; المراقبات، ص ۲۵۶٫

نماز شب عید غدیر :
این نماز دوازده رکعت است. هر دو رکعت یک تشهد دارد و در پایان رکعت دوازدهم باید سلام داد. در هر رکعت، بعد از سوره حمد توحید ده بار و آیه الکرسی یک بار خوانده می شود. در رکعت دوازدهم باید هر یک از حمد و سوره را هفت بار خواند و این ذکر را ده بار در قنوت تکرار کرد: لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و یمیت و یحیی و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی قدیر. در دو سجده رکعت آخر، این ذکر ده بار خوانده می شود: سبحان من احصی کل شی علمه سبحان من لا ینبغی التسبیح الا له سبحان ذی المن و النعم سبحان ذی الفضل و الطول سبحان ذی العز و الکرم اسالک بمعا قد العز من عرشک و منتهی الرحمه من کتابک و بالاسم الاعظم و کلماتک التامه ان تصلی علی محمد رسولک و اهل بیته الطیبین الطاهرین و ان تفعل بی کذا و کذا [به جای کذا و کذا حاجت خود را [ذکر کند] و سپس بگوید انک سمیع مجیب. التهذیب، ج ۳، ص ۱۴۳٫
نماز روز عید غدیر :
نیم ساعت پیش از ظهر غدیر، دو رکعت نماز مستحب است. در هر رکعت بعد از حمد، سوره های توحید، قدر و آیه الکرسی ده بار خوانده می شود الکافی، ج ۴، ص ۵۶۷٫
نیکی و احسان:
امام علی(ع) فرمود: تباروا یصل الله الفتکم و البر فیه یثمر المال و یزید فی العمر. یه یکدیگر نیکی کنید که خداوند الفت میان شما را پایدار می سازد و نیکی در این روز موجب افزایش مال و عمر می شود. بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۳۰۲٫
وام گرفتن برای کمک به دیگران :
امام علی(ع) فرمود: من استدان لاخوانه و اعانهم فانا الضامن علی الله ان ابقاه قضاه و ان قبضه حمل عنه
کسی که وام بگیرد تا به برادران مؤمنش کمک کند از سوی خدا ضمانت می کنم که اگر او را زنده نگه داشت، بتواند وامش را بپردازد و اگر نگه نداشت، آن دین از دوش او برداشته شود. توجه به دو نکته آشکار می سازد که چگونه روز غدیر روزی ویژه به شمار آمده، کمک کردن به دیگران در آن عملی بسیار مهم است. الف) هر چند وام گرفتن از نظر شرع کار چندان مرغوبی نیست، ولی این کار برای کمک به دیگران مستحب قرار داده شده است. ب) اسلام حق الناس را بسیار مهم شمرده است، ولی در روایت آمده که اگر وام گیرنده توفیق حیات نیافت، خداوند حق مالی قرض دهنده را از دوش او برمی دارد. . (مصباح المتهجد، ص ۷۰۲; المراقبات، ص ۲۵۶
و هدیه دادن و عطر زدن و…

تدوین: سید محمدصادق محمدی وفایی