سخنرانی دکتر مجتبی گراوند، رئیس مرکز آموزش عالی کوهدشت به مناسبت ایام جانسوز محرم

به گزارش خبرنگار کشکان، دکتر مجتبی گراوند به مناسب ایام جانسوز محرم در مرکز آموزش عالی کوهدشت برای دانشجویان به سخنرانی پرداخت و در مقدمه ی بحث اشاره ای به این موضوع داشت که ارتباط باورها و خُلقیات عصر جاهلی با حادثه‌ی خونین عاشورا مسئله‌ی بسیار مهمی است؛ زیرا حوادث اجتماعی معمولاً ریشه در گذشته دارند.
وی ادامه داد: که علی رغم بعثت رسول گرامی اسلام (ع) و همه‌ی تلاش‌های آن حضرت جهت دگرگونی اخلاقی و اعتقادی مردم؛ برای از بین بردن رسوباتِ افکار و آداب و سنن جاهلی و تربیت جامعه‌ی نوبنیاد، سه مشکل اساسی وجود داشت: اول اینکه تغییر فرهنگ و ایدئولوژی از تحولات دیرپا و نیازمند زمان بود و پیغمبر اسلام چنین فرصتی را پیدا نکرد، لذا آثار اعتقادی و اخلاقی دوران کهن تا اندازه ای در افرادی که به اسلام گرویده بودند، باقی ماند. همچنین پیروان اسلام اکثراً متعلق به بعد از هجرت پیامبر (ص) و فتح مکه بودند. دوم اینکه بنا به تعبیر صریح قرآن کریم، عده ای از مردم اساساً ایمان نیاوردند و از روی طمع یا خوف تظاهر به اسلام نمودند. به همین جهت اسلام را وسیله ای برای کامیابی و حفظ منافع خویش می‌دانستند. سوم اینکه مبیّن و مفسّر قرآن کریم یعنی حضرت امیر (ع) را با طرح کودتای سقیفه ی بنی ساعده خانه نشین کردند و  بار دیگر منافقان یا مسلمانانِ مصلحتی اداره‌ی امور را در دست گرفتند.
رئیس مرکز آموزش عالی کوهدشت در یک تحلیل کلی و در تاریخ قرون نخستین اسلامی به دو جریان عمده اشاره ای داشت که عبارت بودند از:

۱ – جریان دین باور که مبتنی بر تئوکراسی دینی بود. این جریان خواهان حفظ و ادامه‌ی راه اولیاء و انبیاء بود و با انواع تحریف‌ها و کج روی‌های فرهنگی و ناهنجاری‌های اخلاقی و ارزشی مبارزه کرد و با تغییر تاکتیک‌ها و روش‌ها لحظه ای در این راه کوتاهی نکرد. به گواهی تاریخ می‌توان گفت که ائمه اطهار علیهم السلام، شاگردان و شیعیان مخلص آن بزرگواران در صف اول این جریان قرار دارند. در این میان امام حسین (ع)؛ مظهر عزت یک جامعه‌ی توحیدی و انسانی است زیرا قیام و نهضت او چکیده و عصاره ای از مروت و جوانمردی، خود باوری، کرامت، نیرومندی و استواری یک انسان واقعی است که می‌تواند الگویی کامل برای بینش‏ها، منش‏ها و کنش‏های فردی و اجتماعی به شمار آید.

۲- جریان سنتی یا سنت گرا که خواهان بازگشت به جاهلیت ثانی اما در لباس و لفافه ای از پوشش دینی بود. این جریان از دین مبینِ اسلام استفاده‌ی ابزاری کرد؛ به طوری که به اسم اسلام و منافع مسلمین، در واقع مردم را به بندگی کشید و بر گرده‌ی آن‌ها سوار شد و جنایت‌های زیادی انجام داد که باعث انحراف از اسلام ناب محمدی (ص) و شکاف روزافزون در میان مسلمین گشت.
گراوند ادامه داد: که مطالعه و بررسی تاریخی واقعه‌ی کربلا و قیام امام حسین (ع) اگر چه ریشه ها و ماهیت این نهضت را نمایان می‌سازد اما وقوف بر تمام ابعاد آن واقعه‌ی عظیم، نیازمند واکاوی بنیاد های نظری و اعتقادی این حماسه‌ی عظیم و ماندگار تاریخی است. بنابراین ضرورت دارد اهداف و مبانی تئوریک قیام امام حسین (ع) مورد مداقه قرارگرفته تا علل، انگیزه ها و از همه مهم‌تر اهداف قیام به درستی بررسی و تبیین شود. به طور کلی و خلاصه در متون و منابع تاریخی درباره‌ی علل و دلایل قیام سرور و سالار آزادگان جهان؛ اشاره های مختلفی شده است که به طور مختصر عبارتند از: اقامه‌ی امر به معروف و نهی از منکر، از بین بردن بدعت‌ها و احیای سنت‌ها، امتناع از بیعت با یزید به عنوان فردی فاسد فاسق شراب  خوار بی اعتقاد میمون و سگ باز… دعوت کوفیان و نامه های مکرر و زیاد آن ها، تشکیل حکومت دینی که امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری و صالحی نجف آبادی در کتاب «شهید جاوید» و برخی دیگر از نویسندگان این دیدگاه را دارند، حفظ کیان اسلامی، صیانت خلافت از انحرافات امویان، جلوگیری از ظلم و ستم امویان بر امّت اسلامی خصوصاً شیعیان، جلوگیری از محو نام آل رسول (ص)، جلوگیری از تاراج بیت‌المال مسلمین، عمل به وظیفه‌ی دینی و تکلیف شرعی، اتمام حجت و تبلیغ دینی و مهمتر از همه جهل بیش از حد مردم نسبت به انحرافات و اختلال و انحطاط روحی مردم باعث گردید که امام حسین (ع) قیام کند تا مردم را بیدار و از بیماری و دودلی نجات دهد.
رئیس مرکز آموزش عالی کوهدشت ادامه داد: بنا به دلایل فوق‌الذکر در مورد اهداف قیام امام حسین (ع) از دیر باز تا کنون؛ مورخان، پژوهشگران و صاحب نظران قلم فرسایی کرده اند و با الهام و استناد به سخنان امام حسین (ع) و بررسی متون مختلف تاریخ اسلام، رویکردها و رهیافت‌های مختلفی در تحلیل واقعه‌ی عاشورا داشته اند که هر کدام از  این رهیافت‌ها نکات و وجوه مشابهی دارند.
از نظر گراوند قیام امام حسین (ع) علاوه بر این که ماهیّت یزید و حزب بنی‌امیه را رسوا ساخت؛ الگویی برای رهایی، قیام‌ها و انقلاب‌های جهان اسلام شد و حتی در قیام غیر مسلمانان نیز آثار مثبتی بر جای گذاشت. زیرا افکار و اخلاق بلندنظرانه و عالی انسانی جای گزین اخلاق جاهلی حاکم در آن روزگار شد و به نوعی باعث بیداری وجدان و شعور دینی مردم گشت و پس از آن قیام‌های مختلفی با شعار «یا لثارات الحسین» شکل گرفت و دولت امویان را به شورش‌های مختلفی گرفتار کرد. در واقع می‌توان گفت که امام حسین (ع) با نثار خون خویش و بهترین یاران پاکش که چکیده‌ی همه‌ی فضیلت‌ها و خوبی‌های عالم بودند، به همه‌ی انسان‌ها فارغ از نگاه قومی و دینی؛ درس آزادگی و آزاد زندگی کردن، نترسیدن از مرگ در راه حق، ظلم ستیزی، فداکاری در راه مکتب، حفظ اسلام و کیان امت اسلامی، اهمیت به مقدسات دینی و نماز، وفای به عهد، بزرگواری و کرامت حتی در برخورد با دشمن، امکان اصلاح و بازگشت در همه حال (توبه‌ی حُر)، نقش فعال و سازنده‌ی زن (نقش حضرت زینب (س) و مادر وهب)، سخاوت، شجاعت، مقاومت، مروت و جوانمردی و… آموخت و به همین دلیل پیروز همیشه‌ی تاریخ خواهد بود.

گزارش: منیره میرآقایی/ کشکان