تخیل جامعه شناختی از منظر سی رایت میلز

  تخیل جامعه شناختی از منظر  سی رایت میلز داریوش کونانی تخیل جامعه­ شناختی را سی رایت میلز با انتشار کتابی با همین عنوان درسال  1959 پیش نهاد. میلز در مجموع معتقد است جامعه ­شناسی باید بکوشد سرگذشت ­های فردی را در پیوند با تاریخ جمعی و گرفتاری­ های شخصی را در پیوند با مسائل […]

04

 

تخیل جامعه شناختی از منظر  سی رایت میلز

داریوش کونانی


تخیل جامعه­ شناختی را سی رایت میلز با انتشار کتابی با همین عنوان درسال  1959 پیش نهاد. میلز در مجموع معتقد است جامعه ­شناسی باید بکوشد سرگذشت ­های فردی را در پیوند با تاریخ جمعی و گرفتاری­ های شخصی را در پیوند با مسائل عام اجتماعی تحلیل کند.
میلز برخورداری از تخیل جامعه­ شناختی را مستلزم چنین نگاهی به زندگی اجتماعی می­داند. اما وی معتقد است گرایش­ هایی چون روان­شناسی­ گرایی، تجربه­ گرایی انتزاعی، و تمایل به طرح تئوری­های کلان در جامعه­ شناسی موانعی بر سر راه تشخیص این پیوندها و در نتیجه بسط تخیل جامعه­ شناختی بوده است؛ او بخش عمده­ای از کتاب­اش را به نقد این رویکردها اختصاص داده است. اما این بحث، علاوه بر ابهامات، ظرایفی نیز دارد که بی­ توجهی به آن­ها بدفهمی­ هایی به­ بار می­آورد.یکی از عوامل موثر در پرورش تخیل جامعه­ شناختی درکِ پیوند میان سرگذشت فردی و تاریخ است. به تعبیر میلز "زندگی یک فرد و تاریخ یک جامعه بدون فهمِ هر دو قابل فهم نیستند". فقط در صورتی می­توانیم دریابیم چرا چنین هستیم که هستیم که خود را در متنِ عصرِ خود قرار دهیم و تاثیری را که جامعه و دگرگونی­ های تاریخی آن بر ما گذاشته دریابیم؛ تاریخی که خود نیز در شکل­ دادن به آن سهیم بوده­ ایم. تاریخ جمعیِ ما بر سرگذشتِ فردی ­مان تاثیر می ­گذارد و برعکس.
اما میلز بیش تر به سبب پیوندی مشهور است که میان گرفتاری ­های شخصی و مسائل عام قائل است؛ تعبیری برآمده از صفحات نخست کتاب تخیل جامعه­ شناختی. چنین تعبیری را تقریباً در هر کتاب مبانی جامعه شناسی در شرح مفهوم تخیل جامعه شناختی می یابید.

هر فردی در زندگی روزمره اش گرفتاری هایی دارد؛ شغل درست و حسابی ندارد، با خانواده اش مشکل دارد، درگیر اعتیاد است، چاق است، لاغر است، مریض است، خانه ندارد، پول ندارد، تیپ اش خوب نیست، زشت است، درس اش بد است، حوصله ندارد و اضافه کنید به این فهرست هزار و یک گرفتاری ریز و درشت دیگرتان را. میلز ما را دعوت می کند که گرفتاری های شخصی مان را در پیوند با مسائل عام اجتماعی ببینیم.