امیری کله جوبی «افسانه های کودکانه لکی» را منتشر می کند
کتاب «پاچال ئایلهکانهێ لهکی» (افسانه های کودکانه لکی) توسط کیومرث امیری کله جوبی (لک امیر) شاعر نام آشنای کرمانشاهی آماده انتشار شد. به گزارش لکنا به نقل از کردپرس، امیری کله جوبی که گردآوری و تنظیم این مجموعه را عهده دار بوده ضمن اعلام این خبر افزود: این مجموعه حاوی 17 افسانه کودکانه با […]
کتاب «پاچال ئایلهکانهێ لهکی» (افسانه های کودکانه لکی) توسط کیومرث امیری کله جوبی (لک امیر) شاعر نام آشنای کرمانشاهی آماده انتشار شد.
به گزارش لکنا به نقل از کردپرس، امیری کله جوبی که گردآوری و تنظیم این مجموعه را عهده دار بوده ضمن اعلام این خبر افزود: این مجموعه حاوی 17 افسانه کودکانه با گویش لکی است که در 96 صفحه توسط انتشارات ماهیدشتی آماده انتشار شده است. البته من پیش از این تعدادی از این افسانه ها را تحت عنوان «افسانه های لکی» با ترجمه فارسی منتشر کردم و تجربه این کار را دارم.
این شاعر و پژوهشگر مطرح در ادامه اظهار داشت: «پاچال ئایلهکانهێ لهکی» اولین مجموعه نثر لکی است که با رسم الخط کردی منتشر می شود. پیش از این ما شاهد انتشار اشعار لکی با رسم الخط کردی و یا رسم الخط ترکیبی کردی و فارسی بوده ایم ولی تاکنون در حوزه نثر کاری با این ویژگی منتشر نشده است.
افسانه هایی برای کودکان
امیری کله جوبی با اشاره به اینکه این افسانه ها ساختار و فضایی کودکانه دارند و مخصوص بچه ها هستند عنوان کرد: روایت داستان ها به شیوه نثر است ولی گفتگوهای آن به زبان شعر می باشند که این ویژگی زیبایی های دوچندانی به این مجموعه بخشیده است.
وی درباره چگونگی این مجموعه گفت: تعدادی از این افسانه ها را در دوران کودکی از زبان پدر و مادرم و اقوام شنیده ام و تعدادی را نیز از طریق پژوهش هایی که طی این سال ها در میان مردم لک مناطق «عثمانوند»، «سرفیروزآباد»، «درود فرامان» و «کاکاوند» انجام داده ام، گردآوری کرده ام.
«لک امیر» همچنین اظهار داشت: در این مجموعه سعی کرده ام به زبان راویان افسانه ها کاملاً وفادار بمانم و حتی در جملات عامیانه نیز تغییری نداده ام. زیرا هرگونه دست بردن در اینگونه افسانه ها به آن ها ضربه وارد می کند و همچنین امانتداری نیز حکم می کند که این داستان ها را دستکاری نکنیم.
این شاعر نام آشنا در ادامه افزود: علاوه بر داستان های کودکانه لکی ما داستان ها و افسانه هایی داریم که از فضایی اسلامی و دینی برخوردارند. از جمله آن ها می توان به افسانه ای اشاره کرد که به روایت رویارویی حضرت علی (ع) و رستم می پردازند. دسته دیگری از داستان ها نیز هستند که زبانی اصیل و باستانی دارند و از تأثیرات زمانی به دور مانده اند.
امیری کله جوبی همچنین خاطرنشان کرد: هر کدام از این افسانه ها را باید در مجموعه های مجزا منتشر کرد زیرا در غیر اینصورت اثرگذاری لازم را نخواهند داشت و ارزش واقعی آن ها آشکار نخواهد شد.
داستان هایی در حد و اندازه های ادبیات کلاسیک جهان
این شاعر و پژوهشگر مطرح با اشاره به ساختار ساختار قوی و منحصر به فرد این داستان ها افزود: اگر این داستان ها را با ادبیات کلاسیک دنیا مقایسه کنیم متوجه می شویم از آن ها یک سر و گردن بالاتر هستند. ما داستان بسیار زیبایی به نام «عباس» داریم که حتی در مقایسه با نمایش نامه های شکسپیری نیز کم نمی آورد. این داستان کوتاه، ولی سرشار از رنج ها و امیدهایی است که بشر با آن ها روبروست و حاوی پیام هایی بسیار عمیق است که ارایه آن ها تنها از عهده یک نویسنده توانمند بر می آید.
کیومرث امیری کله جوبی در پایان خاطر نشان ساخت: این ها داستان ها گنجینه هایی بسیار بزرگ و ناشناخته هستند که هنوز در دل کوهستان ها، روستاهای دورافتاده و مردمانی که ارتباط چندانی با شهر نداشته اند روایت دارند. گنجینه های ارزشمندی که تا به حال کسی به آن ها توجهی نکرده است و متأسفانه ما آن ها را به حال خویش رها کرده ایم.
گفتنی است مجموعه «پاچال ئایلهکانهێ لهکی» هم اکنون در مرحله اخذ مجوز قرار دارد و حداکثر تا پایان امسال در دسترس علاقه مندان قرار می گیرد.
سر مال مه فدا آگر گرت بو /گیان چه قابله گیانمه خرت بو
[پاسخ]
متاسفانه بجز لک امیر و اندک اندیشمندانی چون آقای کرمدوستی بقیه لکها در خوابند!
[پاسخ]
زنده باد ……زنده باد لک امیر
[پاسخ]
خوداو ه ن شۆگرێ ره سیم وه مه تلوو
دلێ م ساگیت بی له په ژاره شوو
افرین بر استاد
[پاسخ]
در گویش لکی واژه کودکان برابر با آی لل (بچه ها یا کودکان ) -اما واژه ئایلهکانهێ یک واژه کردی است -چرا از رسم الخط کردی استفاده شده است -رسم الخط کردی سابقه ای کمتر از 50 سال دارد -اما رسم الخط لکی که بیشتر شعرای ما از آن استفاده کرده اند بیش از هفتصد سال سابقه دارد – کتاب کلزار ادب منبع خوبی از شعر شعرا و رسم الخط است .
متاسفانه اشخاص ادبی ما هم تحت تاثیر کردهای متعصب قرار گرفته اند .برخی از متعصبین کرد به کمتر از تغییر هویت و تسلیم شدن محض راضی نمی شوند .
لذا برماست که بر هویت مستقل خویش پایدار و استوار باشیم .
[پاسخ]
اولا که ئایلهکانهێ لکی چون لکی فقط محدود به کوچه شما نیست…ثانیا لکی و دیگ گویش های کردی ریشه در ماد باستان دارند و از هم جدا نیستند…شما می دونید رسم الخط چیه؟
[پاسخ]
سیمره جان، استفاده از رسم الخط دقیقا برای حفظ هویت زبان لکی است. این رسم الخط با زبان لکی تطبیق داده شده و واج هایی بدان افزوده شده است. این بدین خاطر است که آنچه شما رسم الخط لکی می نامید در واقع رسم الخط فارسی است و مملو از بدخوانی و ابهام است و (به نظر من) به درد فاری هم نمی خورد چه برسد به لکی و کردی و دیگر زبان ها. اتفاقا اصرار بیش از حد بر تغییر نکردن رسم الخط و اشتباه نوشتن، مصداق تعصب است. وگرنه آنک که خواهان تغییر است می خواهد فضای جدید و بهتری را تجربه کند.
اطلاق «متعصب کرد» به هرکس که خواهان استفاده از یک رسم الخط درست باشد، جفایی است در حق زبان و ادبیات و نیز وست کردی و لکی. این قبیل رفتارها به خاطر دگماتیسم و تحجر عده ای عشیره گرا روا داشته می شود که نمی خواهند از پوسته ایل و طایفه خودشان بیرون بیایند و با اطرافیانشان زندگی به سر ببرند. لکی یک زبان زنده است و به ادبیات مدرن نیاز دارد و برای این کار باید نوسازی شود و این کار با نوشتاری کردن آن آغاز می شود.
در مورد لفظ ئایلەکانە هم باید بگویم پسوند /ئەکانە/ در اینجا علامت جمع نیست که آن را با /ئەل/ مقایسه می کنید. این پسوند صفت نسبی ایجاد میکند و معادل /گانه/ و /انه/ در فارسی است که این دو نیز در فاریس علامت جمع نیستند و با /گان/ و /ان/ معانی متفاوتی ایجاد میکنند.
[پاسخ]
درود بر شرفت مرد که روحمان را با شعرهای زیبا ولحن دل انگیزت جلا میدی.شیر دات حلالت بو شیره مرد..
[پاسخ]
دوستان سلام
عائیل درست است زیرا این واژه نه کردی است و نه لکی بلکه عربی است و از عیال و عائله می آید پس شناختن ریشه واژه به وحدت کمک می کند مانا بادید
وه گرد وا مه گیرم
شوریده لرستانی
مه وارونم وه گرد وا مگیرم
ا طوره وشد بی تاشا مگیرم
نمیم اژ گیریم کس با خه ور بو
میه می سویکی وژم تنیا مگیرم
منو وارو براله یه لمیمو
اژونه سه گه چی دلیا مگیرم
هرنگاخلق مه اژخم پرا ماو
اوره یه لا مه اژ یه لا مگیرم
ا داخ ایل بی چوشین عمرم
چی ا مینگو منی دایا مگیرم
کتل آوبردی سالل ورینم
گل پلمه وه ورلافا مگیرم
کاوا بی پف مه اژ تیرو هراسو
چی کل زخمی بن کلما مگیرم
[پاسخ]
رضا حسنوند عزیز فرمایش شما درست است. عایل ریشه عربی دارد و از ریشه عَیِّل عربی به معنای خویشاوند و خانواده و فرد تحت تکفل است و مؤنث آن می شود عائله که در فارسی رایج است.
بهتر بود این شعر زیبا را با رسم الخطی صحیح می نوشتید تا خواندن آن راحت تر باشد و کلمات درست تلفظ شوند. با این رسم الخط این شعر را به صد ها شکل می توان خواند که مسلما فقط یک حالت آن درست است و مابقی نادرست!
[پاسخ]
باسلام و درورد بر تمام آزادگان جهان . آقای رضا حسنوند داداش این نظرتو از کجات در آوردی ؟ زبانهای لکی و کردی و لری و کلان زبانهای محلی ایران تحت تاثیر زبان عربی قرار نگرفتن تنها زبانی که عربی روش تاثیر گذاشته فارسیه بنظر من هر کس با شما هم نظر باشد یا لک یا کرد نیست یا اجنبیه یا اینکه بلانسبت ….
[پاسخ]
رضا جامه شورانی عزیز فرمایش شما درست نیست. کلمات عربی زیادی در کردی و گویش های مختلف آن وارد شده که اصل عربی دارند. اکثر این واژگان تغییر یافته و ریخت کردی پیدا کرده اند و چندان قابل تشخیص نیستند. مثال: خەڵات=خلعت، فاڵە=فعلە=کارگر، وڵات=ولایت، …
اساسا زبان ها با یکدیگر ارتباط دارند و کردی ما نیز از این امر مستثنی نیست و کلمات زیادی از عربی، آشوری، ترکی، عبری، فارسی، ارمنی و زبان هایی دیگر که امروز نابود شده اند بدان راه یافته است. همچنین واژگان زیادی نیز از کردی به زبان های دیگر راه یافته اند و به طور مشخص فارسی و ترکی و عربی مملو از واژگان کردی هستند. این امر نباید مایه برتری جویی یا خجالت باشد و تنها بر رابطه فرهنگی و سیاسی دلالت دارد و نه بیشتر
[پاسخ]
در کتاب افسانه های لکی آمده که زبان لکی شاخه ای زبان کردی است (فاتحه) از لک میر بعید است این نظر
[پاسخ]
لەک برا، چرا که نه؟ اگرچه هر دو عقیده لری تبار بودن و کردی تبار بودن لکی در میان زبانشناسان طرفدارانی دارد، اما نظریه کردی تبار بودن به عقیده من بسیار علمی تر است. به طور کلی زبان کردی به عنوان زیرمجموعه ای از زبان های ایرانی به دو شاخه اصلی کرمانجی (شامل: کرمانجی شمالی، کرمانجی میانه یا سورانی و کرمانجی جنوبی یا کلهوری) و گورانی (شامل زازا یا دملکی، هورامی، گورانی، لکی) تقسیم می شود. لکی در این میان علیرغم شباهت زیادش به کردی جنوبی (کرماشانی، فەیلی، زنگنه ای) مشخصات زیادی را نیز از گویش های گورانی و هورامی نشان می دهد.
البته لکی به نوبه خود شباهت زیادی نیز با لری به ویژه گویش های لری خرم آبادی و ثلاثی (تویسرکان، ملایر، نهاوند و شازند) نشان می هد. اما این شباهت بگونه ای است که به عقیده من لری را باید تحت تاثیر لکی دانست و نه برعکس. چرا که لکی از لری غنی تر و دست نخورده تر است و کمتر از فارسی تاثیر پذیرفته است و به عقیده من لری دانستن لکی صرفا به دلیل محوریت داشتن هویت لری در منطقه لرستان به سبب حکومت های محلی چندصدساله بوده است و درست این است که لری را شاخه ای از لکی بدانیم و نه برعکس.
[پاسخ]
زبان امری تغییر پذیر است یعنی در مرور زمان نسبت به زبان های دیگر سمت و سو می گیرد مثلا ممکن است یک لهجه کم کم از زبان خودش دور شود و به زبان قوم همسایه نزدیک شود یا اصلا زیر مجموعه آن دراید پس هیچ ربطی به تبار ندارد مثلا ممکن است مردمی با یک تبار به دو زبان صحبت کنند همان گونه که در جهان خارج هم واقعیت دارد.
ولی متاسفانه انسان چیزهایی می شنود(حتی از برخی شاعران و تحصیل کرده گان) که کمترین نشانه ای از تعقل را نمی نمایاند.
این گفتار وصف حال لرها(فیلی ها )ی امروز و لک های امروز و سوء استفاده
ی تعمدی فرصت طلبان و نادانی سهوی دوستان است.
دوستان! لک ها و فیلی از یک تبار هستند و دلیل آن شواهد بی شمار تاریخی و خارجی است و رابطه نزدیکی با عمو زادگان خود(کرد ها )دارند.
پس به صرف تفاوت در گفتار(امر تغییر پذیر ) انکار حقایق تباری(امر ثابت) نامردی و جفایی بس خائنانه و یهود صفتانه است.
زنده باد لر(لک و فیلی ) زنده باد کرد(کرمانج و گوران )
[پاسخ]
خدا یا خودت ظهور کن شاعران شدن تبار شناس و جامعه شناس و زبان شناس و تاریخ دان و جغرافیا دان و باستان شناس و…. بیستر نظرات دوستان محترم ولی اکثرا با تعصب به سمت استان محل زندگی و وابستکی به قوم خود بود تا واقعیت دوست عزیزی که میگی لری لهجه هست و یا لک جزو لری نیست برو در میان طوایف مختلف لر من جمله ایل بالا گریوه دریکوند و…. ببینم اصلا متوجه میشی چی میگن؟؟؟خواهی دید اصالت کلماتو …. مراکز استانی بیشتر در دهه های اخیر تحت تاثیر کلمات فارسی قرار گرفتن من جمله خرم اباد و خود کرمانشاه که دلیلشم هم بیشتر نسل جوان و تحصیلکرده و در مواردی به قول خودشون با کلاس بودنه واما این بدان معنا نیست که کلمه معادل آن در لری وجود ندارد خیر برای تک تک کلمات فارسی کلمه ای معادل و اصیل هست ولی اینکه استفاده نمیشه جای بحث دارد. به امید خدا کتابی در این مورد در دست تهیه دارم که بر همگان ثابت شود غنای کلمات اصیل لری.
[پاسخ]