“مهارت های زندگی “/ سبک زندگی که می گویند یعنی چه؟

 

 

 

 

 

 

 

چنگیز محمدیان – مشاور مدارس و کارشناس آسیب های اجتماعی

---

سبک زندگی :سبک زندگی معنایی است که از به هم تنیدگی و پیوند و نظام وارگی و شبکه ای بودن عوامل متعددی که در شیوه های زندگی یا اقلیم های زیستن انسان تأثیر می گذارند، به وجود آمده است. مجموعه رفتارها، مدلها و الگوهای کنش های هر فرد

بحث سبک زندگی مطرح شده است تا به چنین سوالاتی برسیم :

سبک و رویه زندگی ما کدام است؟ زندگی گیـاهی – حیـوانـی – انسـانی ؟؟؟

سطح فکری بشر به سمتی حرکت می کند که یک فرد بتواند از ظرفیت های موجود در دنیا استفاده حداکثر کند ولی چگونه  این مسله محقق می شود؟

چگونه می توان زندگی بهتری داشت؟

چگونه میزان رضایت و آرامش ما در زندگی می تواند افزایش پیدا می کند؟

چطور می تواند اشتباهات دغدغه های کمتر و موفقیت های بیشتری داشت؟

عادت ها ی ما : 

رویه و روش زندگی در افراد متفاوت است و هر فردی براساس تشخیص و شناخت خود از مسائل و سلایق و عقاید خود  یک مسیری را انتخاب و برای رسیدن به هدفی که تعیین کرده در آن حرکت می کند (البته هستند کسانی که هیچ هدف خاصی در زندگی ندارند و بعد از مدتی دچار افسردگی شده و رفتارهای افراطی و عجیبی  ناشی از بی توجهی به نیاز های روحی و درونی خود انجام می دهند(

عادت های خوب و مطلوب 

انسان ها بر اساس فطرت و ذات درونی خود یکسری هنجارها و اصولی را رعایت می کنند که به آنها رفتار های انسانی گویند و بر اساس کرامت و شخصیت انسانی پایه ریزی شده است و هر چه فرد دارای یک شخصیت و منش بزرگتر و  با کیفیت تری باشد این عادت ها در او بیشتر به چشم می خورند …..  در دو  جنبه عادت های فردی و اجتماعی

عادت های غلط  و آسیب رسان : 

عادت های غلط ما اکثرا ناشی از یک سری خطاهای شناختی و باورهای غلط است که برحتی می توان با مرور کار ها و رفتارهای خود به آن دست پیدا کنیم و در کنار آن خستگی روحی و یک افسردگی که نیازمند است از گسترش و مزمن شدن آن جلوگیری کنیم تا انگیزه و رغبت و خلاقیت در کارها را از ما نگیرد. 

  زندگی پر خطر : بعضی از افراد یک مسیرهایی را  به خاطر عدم توانایی و مهارت در  تشخیص و ایجاد یک رویه امن و همراه با آرامش برای خود و خانواده خود  انتخاب کرده اند که فقط در این مسیر هدف تخلیه هیجان و کسب روحیه جدید و تنوع است ولی چون مسیر نادرست است هرچه راه های مختلفی را امتحان می کنند  به آن چیزی که می خواهند نمی رسند پس به سمت رفتار های پر خطرتر رفته و به نظرشان  این کارها و عادت ها مناسب بوده و  می تواند مقصور و خواسته  آنها را برآورده نماید.

عادت های نامناسب در تغذیه و استفاده افراطی از سس ها  و ادویه ها  + فست فودها   — استعمال دخانیات  به طوری که مشخص است تقریبا همه افرادی که به سمت سیگار کشیدن سوق پیدا می کنند دچار یک اختلال شخصیتی و  مشکل رفتاری هستند که با این عادت سعی در پنهان کردن آنرا دارد  )افرادی که در کودکی آموزش دیده اند که مشکلات و دغدغه های خود را باید حل نمایند نه اینکه پنهان  یا فراموش  کنند به طور چشمگیری معضلات کمتری در زندگی خود دارند(

وقتی فردی مواد سرطان زا را وارد بدن خود می کند و هیچ توجیهی حتی برای خودش ندارد مشخصا دچار یکسری مشکلاتی است که باید رفع شود نه اینکه بر روی هم  تلمبار گردد.

حتما تصاویری از جوانانی که با اجرای حرکات نمایشی توسط وسائل نقلیه  با یک خط مشکی بالای خود عنوان ناکام را گرفته اند دیده اید و  یا  لجبازی های عجیب هنگام رانندگی بین دو راننده که به یکدیگر راه نمی دهند و یا با این تفکر که دیگری از او جلو زده و باید جبران کند) ناشی از عدم شناخت هوش هیجانی و چگونگی تخلیه و کنترل صحیح هیجانات مهارت 4 زندگی (

برخی از این عادت ناشی از تحمیل شرایط و محیط است که مربوط به زندگی جمعی است به طوری که میزان معضلات و مشکلات در مناطقی که ساکنین آن از آموزش های کمتری برخوردارند و یا محیط زندگی نامناسبی دارند بیشتر است

درستی یا نادرستی روش ها و رویکردهای زندگی ما چگونه مشخص می شوند ؟

آیا  مسیر و رویه  ای که در زندگی پیش گرفته ایم را مرور و بررسی کرده ایم که چه میزان ما را به اهداف و خواسته هایمان رسانه است ؟

آیا سبک زندکی افراد بر روی هم اثر گذار می باشد ؟

هر روش و انتخابی که من نوعی در زندگی خود داشته باشم بر اطرافیانم تاثیرگذار است اگر من دارای بیماری واگیرداری باشم و وارد اجتماع عمومی شوم آیا بر سلامت دیگران ایجاد اختلال نمی کنم؟ برگونه واکنش و رفتار د تعاملات جمعی و برخورد با دیگران می تواند یک فضای با نشاط و پویا و یا افسرده و ماشینی را در پی داشته باشد هرچه سطح فکری و کیفیت شناختی و شخصیتی افراد جامعه بالاتر  و به هم نزدیکتر اعتماد به نفس افراد و خوش بینی و شادابی  و رضایتمندی به خاطر کاهش عوارض سوء اشتباهات و معضلات جمع بیشتر می رود

سبک زندگی ایرانی

ایرانیان از زمان باستان با این نگاه و رویکرد (پندار نیک + گفتار نیک + کردار نیک (  تمدن اجتماعی خود را پایه ریزی کردند و  کرامت و  جایگاه انسانی را ارزشمند دانستند و برای بهره گیری هرچه بهتر از فرصت زندگی خود را ملزم به رعایت اصولی مثل جوانمردی و دیگر دوستی  و … کردند و  به نوعی بعد از فرهنگ ابراهیمی تمدن ورژن یک بشری را رغم زدند. و به دلیل اینکه هنجار و اصول آنها مطابق فطرت انسانی بود در تاریخ ماندگار شده اند.

سبک زندگی اسلامی ( نه سبک زندگی عربی)اسلام همان برنامه ایده آل الهی برای بشر است که در طول تاریخ به صورت مرحله مرحله بر اساس ظرفیت فکری و توان شناختی بشر به او عرضه شده بود  تا به کمک آن بتواند  بیشترین بهره و استفاده را از فرصت حیات خود ببرد سبک زندگی اسلامی یک

سبک زندگی شیعی، ارزشی، ایدئولوژیک، جهادی، انقلابی، دینی  است یعنی  برای هر اتفاقی در جهان هستی  عامل و دلیل و منظوری است و هیچ چیز ی  بی هدف و پوچ و هیچ رخدادی بی برنامه و  از روی شانس نیست . اسلام مدعی است برای تمامی سوالات و شبهات و نیازهای بشر دارای جواب کاربردی و منطقی است و  می تواند به بهترین شکل بشر را به اهداف خود برساند چه در سطح مادی و دنیوی و چه معنوی و اخروی و با این اصل اساسی که هدف بسیار والا و فراتر است در بحث حیات و خلقت و آن رسیدن به رضایت و قرب الهی .

اسلام ورژن نهایی : برنامه  زندگی اسلامی  برنامه ای است  که به کمال رسیده و  مسیری که برای تعالی بشر در نظر گرفته شده بود  به شکل ایده آل آن است ولی بحث مقاومت در برابر این برنامه  و دین گریزی و دین زدگی و ….. علل و عواملی دارد. ولی سبک زندگی اسلامی چیزی فراتر از این رویه عملکردی کشورهای عربی حاشیه ای و حتی وضعیت درون جامعه ماست وقتی نیازهای افراد تامین نمی شود یا به درستی برآورده نشده است پس این رویه پیشنهادی به خود را غلط یا دارای ایراد می پندارند و غیر کاربردی و نا مناسب می دانند .

سبک زندگی غربی

چیزی که در  در تفاوت سبک زندگی ایرانی و اسلامی با غرب مشخص است در تفکر و نگرش غرب نسبت به دنیا آنها همه چیز را خلاصه در دنیا می دانند و معتقدند تا آنجا که می شود باید از فرصت زندگی در دنیا استفاده کرد و با مرگ همه چیز تمام شده و بهتر است شرایط رفاه اجتماعی و مقدمات استفاده حداکثری مردم خود را از ظرفیت های دنیا مهیا کنیم. که در تامین زمینه استفاده از فرصت زندگی صحیح و منطبق ولی نگاه پوچ به خلقت مخالف اندیشه ایرانی و اسلامی است به همین دلیل به این نگرش تفکر مادی می گویند یعنی همه چیز در دنیا به صورت حیوانی و گیاهی باشد بهترین مسکن + بهترین همسر + بهترین تغذیه و .استفاده از تکنولوژی و علم و …. در  این جهت .

فیلم و سریال های جدید : امروزه سریالهایی با محوریت خانواده های تک نفره و زنان  و دختران توانمند تولید می شود که در ظاهر فردی است که با مشکلات در حال مبارزه و عبور از  انهاست ولی منظور از ساخت چنین برنامه هایی این است که می شود تمامی نیازهای یک انسان به تنهایی  تامین شود حتی اگر به صورت تک نفره زندگی کند و نیازی به وجود یک خانواده به صورت سنتی و  خانواده های چند نفره نیست  دغدغه هایی که افراد و اعضای خانواده ممکن است ایجاد کنند چه قدر آزار دهنده و دردسر زاست  پس آرامش بیشتر  با خانواده تک نفره و دولت نیز متعهد است استرس ها و دغدغه ها را برای افراد کمتر وکمتر کند و نیازهای آنها را تامین نماید. چنین رویه و سبکی برای زندگی چیزی جز برده داری نوین نیز  نگاه به زنان به عنوان یک نیروی کار ارزان و جلوگیری از تشکیل خانواده به خاطر تامین مقاصد تجاری (تنوع طلبی در افرادی که مجرد زندگی می کنند چندین برابر افرادی است که در خانواده چند نفره هیتند چون نیازهای آنان تامین نمی شود و به سمت تنوع طلبی و سرگرمی برای فراموش کردن فشار عصبی ناشی از آن حال بد سوق پیدا می کنند و مصرف گرا شده برای تامین هزین ه هم مجبور هستند کار کنند پس با هر دستمزدی وارد بازار کار می شوند و یک حلقه بی انتهایی که مشخص است چه کسانی در این رویه سود می کنند  — تحمیل تنوع طلبی در همسر — لباس وخوراک و ملزومات مصرفی فردی و خانگی و ….  فرهنگ دستمال کاغذی را القا می کنند یعنی هر چیزی دارای تاریخ مصرف است حتی انسانها و اگر خسته  شدید و یکنواختی به وجود آمد انتخاب های دیگری هم هست  . برهم خوردن ارزش و کرامت انسانی و ثبات و آرامش فکری و روانی  در دراز مدت از درون این جامعه متلاشی خواهد شد چرا که فطرت و  ذات درونی انسانی چیز دیگری است و هر سبک و ربرنامه ای برای زندگی مغایر با آن دوام نخواهد داشت.

چرا می گوییم سبک زندگی ایرانی – اسلامی ؟

اسلام محدود و منحصر  به هیچ قوم و قبیله و  گروهی نیست اساس و مبنا ی آن برای رشد و تعالی همه انسانها با هر رنگ و زبان است پس فرهنگ  است فراتر از محدوده ها و منطقه ها.  ولی هر قوم و گروهی درارای یکسری ویژگی ها و سلایق منحصر به فردی هستند که ممکن است در جهت و جریان  مسیر این برنامه و سبک زندگی باشد و یا نباشد و فرهنگ و تمدن ایرانی همان طور که عرض شد یشترین شباهت و قرابت به خاطر  مبنای مشترک با اسلام داشته و دارد پس استفاده از یک برنامه برای زندگی با خلاقیت و  شیوه هایی که  امکان بهره گیری  و درک و استفاده بیشتری را داشته باشد امری منطقی است .

زندگی گیاهی : منظور از زندگی گیاهی یعنی زندگی کردن یک انسان در حد یک گیاه

یک گیاه هم موجودی است که برای زنده ماندن نیاز به یکسری نیازمندی هایی دارد مانند نور خورشید + هوا + خاک و آب و زندگی اون بر اساس دستیابی به این نیازمندی هاست.اگر یک گیاه زیبا باشد تحسین شده و طرفدار خواهد داشت و زندگی تقریبا ساکن و ایستایی دارد و تمام دنیای آن دستیابی به این شرایط مورد نیاز برای زنده ماندن است.

زندگی حیوانی : حیوانات نیز برای زنده ماندن یکسری نیازمندی هایی دارند و یک پله از نظر تکامل و ساختار بیولوژیکی بالاتر از گیاهان هستند و فرق اساسی که با گیاه دارند تولید مثل آنها و زندگی جمعیشان می باشد و فرق دوم اینکه برای زنده ماندن و کسب غذا نیاز است تا حرکت کنند و به دنبال آن جستجو کنند و در همین اندازه می مانند یعنی در تولید مثل و زندگی با قانون جنگل که اگر نخوری خورده می شود.(البته که بر اساس غریزه به یکسری اصولی هم پایبند هستند(

زندگی انسانی : زندگی انسانی که ویژه انسان می باشد بر اساس فطرت و ذات آفرینش انسانی پایه ریزی شده و بر اساس ارزش ها و اصولی که انسان را به رشد برساند تا بتواند توانایی ها و استعدادهای بالقوه و نهان خود را شکوفا کند. انسان توانایی تکلم + تعقل و چاره اندیشی + تمایل به یادگیرندگی و رو به رشد بودن به جای واماندگی و درجا زدن (تکامل بینش و علم) + اخلاق مداری

انسان نیز دارای یکسری نیازمندی هایی است برای زنده بودن و این نیازمند بودن قانون و ذات دنیا است و این نیازهای دنیایی انسان مر بوط به بعد حیوانی او است که پست و پایین است و یکسری نیازهای معنوی و روحانی و درونی نیز دارد که مربوط به بعد دیگر انسان و ویژه و خاصه انسان است.

 

سوال اینجا است برنامه و هدف و رویه زندگی ما چگونه است ؟ حد و اندازه ما چقدر است و آیا در یک پله درجا می زنیم یا رو به جلو در حرکتیم؟ در پی سرگرمی ها و جذابیتهای دنیایی ؟ دنیایی که دو روزی پیشتر در آن نیستیم …..

لازمه و پیش فرض این مسله (سبک و برنامه زندگی) برای درنظر گرفتن و رسیدن به یک سبک زندگی ایده آل و مناسب که سبب آرامش و رفاه نسبی برای افراد داشته باشد  خودآگاهی و  چگونگی  مواجهه با تعاملات و مناسبتهای فردی و اجتماعی مهارتهای زندگی) است.

همه می توانند مسیر زندگی خودشان را انتخاب نمایند و یا بی توجه سرنوشت و آینده خود را به تصمیم گیری دیگران بسپارند(مسیر حرکت کشتی های ساکن را موج های بی هدف مشخص می کنند(