نفت برای ایران، نعمت است یا نفرین؟/ مصطفي شكري
نفت برای ایران، نعمت است یا نفرین؟ مصطفي شكري* مسائل ژئوپلتيك انرژي خصوصاً در حوزه خليج فارس از چنان اهميتي برخودار است كه به اعتقاد برخي، روابط سياسي آمريكا با چين، اروپا و روسيه و همچنين روابط اروپا و روسيه تحت تأثير اين مسئله است. بر اين اساس، تعادل قوا در عرصه سياسي كاملاً […]
نفت برای ایران، نعمت است یا نفرین؟
مصطفي شكري*
مسائل ژئوپلتيك انرژي خصوصاً در حوزه خليج فارس از چنان اهميتي برخودار است كه به اعتقاد برخي، روابط سياسي آمريكا با چين، اروپا و روسيه و همچنين روابط اروپا و روسيه تحت تأثير اين مسئله است.
بر اين اساس، تعادل قوا در عرصه سياسي كاملاً به مسئله انرژي خصوصاً انرژي خاورميانه وابسته است (2010Harris,). از اين رو برخي از اقتصاددانان ثبات حاكميت در منطقه خليج فارس و تداوم يك رشد با ثبات در كشورهاي اين منطقه را براي ثبات اقتصادي اروپا و تضمين امنيت عرضه انرژي اين منطقه ضروري ميدانند(2006 Correlje & Linde,). تحریم نفت ایران اقدامی از سوی تعدادی از کشورهای جهان به رهبری ایالات متحده علیه برنامه هسته‌ای ایران است که با هدف محروم کردن این کشور از درآمدهای نفتی و وادار کردن آن به همکاری با جامعه جهانی برای بر طرف کردن ابهامات درباره برنامه احتمالی هسته‌ای نظامیش شکل گرفته است. این تحریم‌ها با ابزارهایی مستقیمی، همچون تحریم خرید و یا خریداران، و نامستقیمی، همچون تحریم بیمه‌ای کشتی‌های نفتکش و یا تحریم بانکی، اعمال و با هدف انصراف خریداران نفت این کشور و رو کردن آن‌ها به دیگر عرضه کنندگان این کالا انجام می‌شوند.
در پی این تحریم‌ها و کم شدن خرید نفت از ایران به دلیل تلاش کشورهای خریدار برای جایگزین کردن نفت این کشور با نفت دیگر تولیدکننده‌ها، صادرات نفت ایران در ماه مارس ۲۰۱۲ به زیر ۲ میلیون بشکه در روز رسید.
هرچند درآمدهای نفتی برای اقتصاد ایران به معنی همه چیز است، اما در عین حال، وجود نفت نیز موجب تشدید آسیبپذیری ژئوپولیتیکی ایران شده است. البته به اعتقاد برخی تحریم نفت ایران در کوتاه مدت چالشی بزرگ برای ایران محسوب میشود ولی در بلند مدت فرصت مناسبی برای رهایی از اقتصاد تک محصولی است. در ايران نيز، بالا رفتن هزينه ها و تحقق نيافتن درآمدهاي پيشبيني شده و در نتيجه ايجاد كسري بودجه هاي سالانه به دليل تحریم نفتی ایران، موجب آشكار شدن ويژگي هاي نامطلوب اتكاي اقتصاد به درآمدهاي نفتي شده و دولت را وادار كرد كه با ايجاد تحول در نظام مالياتي و گسترش پايه مالياتي، درآمدهاي ناشي از اين بخش را به نحو مطلوبي براي تأمين هزينه هاي هنگفت بازسازي اقتصاد كشور به كار گيرد. بنابراين اصلاح نظام مالياتي، در چارچوب برنامه های توسعه ا قتصادي، اجتماعي و فرهنگي از طريق راهكارهايي همچون استفاده از سیستم مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یک منبع درآمدي پويا و هماهنگ با شرايط اقتصادي كشور، مورد بررسی قرار گرفته است.
منابع:
Correlje , Aad & Lind, Coby Van Der. (2006). “Energy Supply Security and Geopolitics: A European Perspective” , Energy Policy, Vol 34, pp 532-543.
Ghalibaf, M.B & Poyandeh M.H, (2010), “The Analysis of Designating the
Energy Strategic Ellipse Implication to the Caspian sea basin and Persian Gulf”, Geopolitics Quarterly, No 3(2), PP 40-64.
*دبير سرويس اقتصاد و انرژي لكنا
کاش نفت نداشته باشیم ولی همت و اراده مردم شرق آسیا را داشته باشیم
بحق که الآن نفت نقمت است نه نعمت!
[پاسخ]
تکیه بر مالیات به جای نفت، بهترین راه پیشرفت این کشور است
کشورهای تک محصولی که بودجه کشور از محل فروش “یک محصول طبیعی و باد آورده” تأمین می شود چون که از مردم مالیاتی دریافت نکرده اند به مردم نیز پاسخگو نخواهند بود. یکی از لوازم دنیای مدرن دریافت مالیات از مردم و پاسخگو بودن در قبال خرج آن است.
حال به کشور خودمان نگاه کنید. در دولت قبل که به انداره تمام تاریخ نفت کشور (از اسال1291 تا 1384) فروش نفت داشته ایم اما به نحوه مصرف آن توجه کنید که با بی برنامه گی (که از عدم پاسخگویی بر می خیزد) حیف و میل شد. یکی از پایه های کشورهای توسعه یافته دریافت مالیات و پاسخگو بودن در قبال مردم است.
جناب شکری و دوست محمدی از اینکه اینگونه مطالب را انتشار می دهید سپاسگزارم-باید در این زمینه به عموم آگاهی بدهیم تا مزایای مالیات دادن را بیشتر دریابند
[پاسخ]
کاش به جای نفت، همت و ارداه داشتیم،همین!
[پاسخ]
هر چی میکشیم از نفت میکشیم!
[پاسخ]