زندانبانان آموزش

حمید طولابی: چند دقیقه ایست که کلاس شروع شده، اولین روز سال است، چند نفری دایره زده اند و با آب وتاب خاطرات تابستان را تعریف می کنند، یکی مشتهایش را به هم لوله کرده و آرام آواز می خواند، کلاس شلوغ است و چهره ها همه شادابند، یکی سوال می پرسد، یکی ادای کمدین ها را درمی آورد و یکی با تعدادی مداد بر روی میزش منظره ای چوبی ایجاد کرده. چشمانش را به چهارسوی کلاس می گرداند تا پیدایش کند، گربه را باید دم حجله کشت، قبل از کلاس به اتفاق آرا همه ی همکاران همین اعتقاد را داشتند. آری آن آوازه خوان ازهمه بهتر است مثل اینکه کلاس درس را با بیابان اشتباه گرفته، مشتی بر میز کوبیده می شود و آوازه خوان راهی دفتر می شود و دفتر همان جاییست که رساتر ازهر نقطه دیگری واژه ی ” خردکردن” رابخش می کنند. آنجا و اینجا یعنی دفتر وکلاس هیچ صدایی جزصدای سکوت نباید شنیده شود چرا که این خواسته ی مدیر و معلم است…در طول دوران تحصیلم که به عنوان دانش آموز سرکلاس می نشستم و اینک که چندسالیست روبه روی دانش آموزان می نشینم اطمینان حاصل کرده ام که مدارس ما برترین هنرشان، نه ساختن که سوزاندن است!. استعداد های بالقوه ای که تنها گناهشان تفاوت است در زیر چرخ های اتومبیل فرسوده آموزش وپرورشی ناکارآمد له می شوند وکسی نمی پرسد این اتومبیل چه تعداد قربانی گرفته و چند نفر را به مقصد رسانده؟ می گویند مدرسه که جای هرج ومرج نیست اگر کسی ازپنجره به بیرون بنگرد، کسی آوازبخواند، کسی خطاطی کند و کسی تئاتر بازی کند دیگر سنگ روی سنگ بند نمی شود گرچه حرفشان در مورد هرج ومرج درست است اما آیا نمی شود دستی بر چشم مالید و جوری دیگر نگاه کرد و درهمان حین که به نظم می اندیشیم به آن تفاوت ها هم نظر داشته باشیم. حتی اگر با ادبیات میانه ای نداشته باشیم علم حساب به ما خواهد گفت که در آن کلاس علاوه بر پزشک و مهندس که حرفه های باب میل ما هستند یک نقاش، یک خواننده، یک بازیگر و یک طبیعت دوست هم داریم و اینک در سده ی بیست ویکم و به همت پیشگامان تعلیم وتربیت فرا گرفتن روش های برخورد درست و سازنده با این قابلیت های متفاوت کار دشواری نیست فقط کمی دغدغه می خواهد که البته ما نداریم ! سالها پیش بود که” وگنر” ثابت کرد هوش فقط هوش ریاضی نیست بلکه انواع مختلفی مثل موسیقایی، نمایشی، تصویری، ادبی و .. دارد اما آیا در مدارس ما به این انواع توجه می شود؟ چرا مدرسه های ما برای رفتار درست با دانش آموزانی که خاستگاههای متفاوتی از نظراقتصادی، ذهنی و عاطفی دارند کوچکترین بهایی نمی دهند؟ آنچه که ما به آن انتقاد داریم سازوکار معیوبیست که در آن فرآیند یاددهی، یادگیری صورت نمی پذیرد. به راستی خمیازه های پی درپی دانش آموز کدام” دریغ” را بازگو می کند ،کلاسهای سرد و بی روحی که هم درچیدمان سنگ و سیمان و هم در روش مدیران و معلمانشان به گونه ای جلوه می کنند که اجازه رشد و بالندگی را به دانش آموز نمی دهندکه هیچ! استعدادهایش را هم می خشکانند و می میرانند. صف های صبحگاهی هیچ چیز جز نفرت در دانش آموز به وجود نمی آورند، نگاه های پلیسی مدیر و معلم به متربیان کار ویژه ی این نهاد را زیر سوال برده و آن را به زندان شبیه کرده. در زندان آنچه اهمیت دارد کنترل زندانی برای گذراندن حبس است و آنچه برای زندانبان مهم است پایان روزکاری و فراغت از حال و هوای زندان است، نه زندانبان به زندانی علاقه ای دارد و نه زندانی دوست دارد که سر بر تن زندانبان باشد. حال کمی دقت در احوال مدارسمان این شباهت ناخجسته را نیک هویدا می کند. سالهاست که در پشت کلیتی تحت عنوان عدم رسیدگی به معاش معلمان خود را استتار کرده ایم اما غافلیم که تغییر از جز به کل می رسد، اگر من نمی توانم کمی به خود زحمت بدهم و سختی درست آموختن و درست آموزاندن را تحمل کنم نباید انتظار داشته باشم که وضع معاشم تغییر کند چرا که آن هم همتی اینچنینی می خواهد. اگر نمی توانیم سازنده ی خوبی باشیم لااقل هنر کنیم و سوزاننده ی خوبی هم نباشیم ، تمام حرف همین است! بدیهی است که نگارنده خود یکی از عناصر چرخه ی معیوبیست که مورد انتقاد قرار داده اما شناخت درد را آغازگر هر درمانی می داند.