نگاهی به تاریخچه ی رومشگان و آموزش و پرورش آن

 

این تحقیق در نیم سال اول سال تحصیلی 93-92 با هدایت و راهنمایی استاد فریدون سوری (مدرس دانشگاه) و با همت تعدادی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کوهدشت ( علی نظر کولیوند – غلامرضا امرایی – محمود سوری– سجاد علیزاده و با همکاری فرهنگی محترم و معلم دلسوز جناب آقای داود ملکشاهی ) تدوین گردیده است .

امید است که این فعالیت پژوهشی زمینه خوبی برای دانش پژوهان آینده این مرز و بوم باشد تا بتوانند نسبت به استمرار فعالیت های تحقیقی اهتمام ورزند .

 

موقعیت جغرافیایی

(غلبت الروم فی ادنی الارض و هم من بعد غلبهم سیغلبون)(سوره ی روم)

رومشگان یکی از شهرستانهای  وسیع استان لرستان می باشد . استان لرستان در جنوب غرب کشور و شهرستان رومشگان نیز در جنوب غربی این استان واقع شده است .این شهرستان شامل دو بخش مرکزی و سوری می باشد که طبق سرشماری سال 85جمعیت آن برابر با 35606نفر شامل 17721مرد و 17885زن و 7428خانوار می باشد.

رومشگان دارای آب و هوایی نسبتا معتدل می باشد ، زمین های حاصلخیز برای کشاورزی از جمله گندم ، جو ، چغندرقند ، ذرت ، نخود و عدس دارد . رومشگان دارای زمستانی سرد و تابستانی معتدل و نسبتا گرم می باشد . وجود تپه های باستانی بلند و شکست رومیان در این منطقه را میتوان قدمت تاریخی و دیرینه این منطقه به حساب آورد .

همانگونه که از اسم این منطقه معلوم است رومشگان از دو کلمه «روم» و «شکان» تشکیل شده و این کلمه به معنای شکست رومیان در این منطقه می باشد ، رومیها که در جنگجویی و وحشی گری در آن زمان حرف اول را در دنیا می زدند توسط مردم غیور کشور بخصوص مردم استان لرستان در این منطقه شکست می خورند تا مایه عبرت برای سایر کشورهای زورگو شوند.

رومشگان دارای چند روستای بزرگ با روستاهایی بالغ برحدود 500 تا 1000 خانوار جمعیت می باشد ، مرکز بخش رومشگان شهر چقابل می باشد و دارای ادارات دولتی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، اداره آموزش و پرورش ، جهادسازندگی ، بخشداری ، شهرداری ، کمیته امداد امام (ره) و بسیاری از ادارات خصوصی و دولتی دیگر برخوردار می باشد . وجود آتش چهارفصل در دامنه کوههای شمال شهر به جهت متصاعد شدن گاز طبیعی درون لایه های زیرزمینی و نیز به علت پایین رفتن سطح آبهای زیر زمینی توجه هر رهگذری را به خود جلب می کند ، داشتن تپه باستانی که به قول بعضی از مورخان دارای قدمت چهارهزار ساله می باشد ، کوه های سر به فلک کشیده مله کوه که به غار «کلماکره» که بازگشت قدمت این غار به دوران ساسانیان برمی گردد و به یغما بردن آثار ارزشمند این غار توسط افراد غارتگر می تواند حکایت از سابقه طولانی این منطقه داشته باشد .

 

اولین مدارس (دبستان ،راهنمایی و دبیرستان) و اولین مدیران در سطح منطقه رومشگان

از آنجایی که هر سازمان جهت تحقق اهدافی موجودیت می‌یابد و رفتار افراد در آن تابع موازین و مقرراتی است، اعمال کنترل و نظارت ضروری است. به ویژه در سازمانهای آموزشی که اهداف متعددی در آن دنبال می‌شود و پیچیدگی در آموزش و تدریس درآن پیش از هر سازمان دیگری به چشم می‌خورد.

مدیریت در سازمان گسترده ‌ی آموزش و پرورش در حقیقت کوششی است بخردانه برای بالا بردن کیفیت تعلیم و تعلّم انسانهایی که بار سنگین تحول و پیشرفت فردی و جمعی را بر دوش دارند. مدیریت کارساز و کارآمد در سازمانهای آموزش و پرورش می‌تواند به بالابردن درجه ی رضایت معلمان از کار، پیوند استوار با اولیای دانش آموزان و تقویت انجمنهای اولیا و مربیان، کاهش افت تحصیلی، نوآوری و خلاقیت در روشها،بهره‌گیری از منابع انسانی و مالی و بالاخره به شکوفایی شخصیت کودکان و جوانان یاری رساند.اولین دبستان در سطح منطقه بر می گردد به سال 1319 که کل  منطقه رومشگان بین سالهای 1319 تا 1329 یک دبستان به نام خرم رومشگان داشته است و پس از آن دو دبستان دیگر  به نامهای عنصری ( واقع درروستای بازوند)و ابوریحان ( واقع در روستای سوری ) در سال 1329 شروع به کار می کنند. قسمتی ازمتن نامه  اولین دبستان به شرح ذیل  می باشد .قبل از انقلاب کلا در این منطقه فقط 3 دبستان ابتدایی ماموریت مقدس تعلیم و تربیت را تعقیب می کردند و دانش آموزان برای تحصیل در مقطع راهنمایی و دبیرستان می با یست به شهر ها و استانهای مجاور مانند کوهدشت ،خرم آباد،کرمانشاه،ایلام و… مهاجرت کنند اما اینک به برکت انقلاب اسلامی 101 مدرسه در حدود 50 فضای آموزشی در سه ممقطع تحصیلی به کمک حدود 1000 نفر فرهنگی این ماموریت را دنبال می کنند.

« طی نامه ای که در سال 1319 از طرف اداره فرهنگ و هنر بروجرد – خرم آباد به ریاست جناب آقای پورطیب طبق بند 8470 مورخه 4/9/1319 در جوابیه در خواست دبستان دولتی خرم رومشگان به شماره 1690 مورخه 25/8/1319 صادر گردید با درخواست مذکور موافقت و آموزش و پرورش برابر با آن رفتار نمایید."

در تاریخ 18/9/1319 به شماره 242 این نامه ثبت و از طرف فرمانداری خرم آباد آقای عباس بهاری طولابی به عنوان مدیر دبستان خرم رومشگان بخش کوهدشت برابر موافقت بخشداری کوهدشت و جمع آوری نوآموزان دبستان و سالمندان بطور شبانه گردید و پس آن از طرف رئیس فرهنگ و هنر خرم آباد جناب آقای غلامرضایی طبق نامه شماره 2596 مورخه 16/7/1322 به سمت مدیر دبستان خرم منصوب گردید . »

و پس از غلامرضایی مدیر بعدی دبستان خرم جناب آقای نجف آبادی ساکن نجف آباد اصفهان بدین سمت منصوب شدند .

در سال 1334 اسم دبستان خرم به ایرج میرزا تبدیل شد و بعد از آن در سال 1351 به دبستان غزالی تغییر نام داد و مدیر آن شخصی به نام علی بازگیر به عهده گرفت  که رئیس فرهنگ و هنر کوهدشت آقای حسین مهرداد این مسولیت را به وی داد و تا سال 1356 ایشان مدیر دبستان غزالی بودند  ، در سال 1356 آقای هادی مهریان به عنوان مدیر دبستان غزالی رومشگان منصوب گردید و پس از آن در سال تحصیلی 58-57 آقای ملابیگ امرایی مدیر دبستان منصوب شدند تا اینکه در سال 1360 اسم دبستان غزالی به شهید دیالمه تبدیل شد و اولین مدیر آن آقای طهماسب امرایی بودند و پس از ایشان در سال 1362 علی امرایی صاحب این منصب گردیدند که به نمونه آماری از دانش آموزان آن زمان به شرح ذیل می باشد :

پایه اول :  113 نفر

پایه دوم  : 57 نفر

پایه سوم :  69 نفر

پایه چهارم : 76 نفر

پایه پنچم : 92 نفر

جمع کل آمار 407 نفر

اولین مدرسه راهنمایی رومشگان در سال 1354 به نام شریعتی در چقابل تاسیس گردید که مدیریت آنرا آقای محمد نامجوبر عهده گرفتند . ( اسامی مدیران بعد از ایشان در فرم های پیوست این تحقیق می باشد )

اولین دبیرستان در سال 1359 به نام مطهری تاسیس شد  با  40 دانش آموز که از این تعداد 25 نفر سال اول و 15 نفر سال دوم اقتصاد بود ه اند .

اولین دانش آموزان دبستان خرم

اولین دانش آموزان دبستان خرم رومشگان درسال 1319 به شرح ذیل می باشند:

 1-میرحاج کرمپور 2- غلام قیصور 3- صید عبدالحسین موسوی 4- بابا مراد شمسعلی  5- علیرضا کرمعلی 6- شازنان علی حسین 7- نیازعلی امیری 8- ابراهیم کریمی 9- طلا خانم قنبری 10- لطفعلی علی پاشا 11- ابراهیم جهانگیری 12- دوستعلی قربانعلی 13- ابراهیم علی محمد 14 قلیج بگ امرایی 15-علی داد بهمن یار 16- سهراب گل محمد.

 

اولین فرهنگیان رومشگان

 از اولین فرهنگیان منطقه رومشگان  می توان از مرحوم مراد علی امرایی که ظاهرا بعد از اینکه استخدام می شوند  به خرم آباد منتقل می شوند و همچنین خسرو سوری وعلی اکبر سوری وجهانشاه سوری وکامران سهرابی امرایی  ، حجت اله امرایی ، نامدار بازوند ، اسدعلی بازوند ، محمدکریم بازوند علی گراوند و در سالهای بعد از مرحوم رضا ملکشاهی ، ملابیگ امرایی ، حسن رحمانی ، مراد رستمی ، علی امرایی ، شکراله ملکی ، حسن مراد محمدی ، اردشیر هادی پور ……. که در شغل خطیر معلمی مشغول به تعلیم و تربیت بوده اند ، یاد کرد .

 

پیشینه اداره آموزش وپرورش منطقه رومشگان

اولین نمایندگی آموزش وپرورش منطقه رومشگان در سال 1362 به ریاست آقای مجید رومیانی و معاونت مرحوم رضا ملکشاهی دایر گردید و این حکم از طرف آقای علی امامی راد رئیس اداره آموزش و پرورش وقت صادر گردید پنج سال بعد آقای احمد حسن زاده به مدیر نمایندگی اداره آموزش و پرورش رومشگان منصوب گردید و بعداز این افرادی از جمله شیرولی بازوند و مرحوم الهیار بازوند ریاست آن اداره  را بر عهده گرفتند .

در مهرماه سال 1371  رئیس اداره آموزش وپرورش رسمی در  رومشگان  با ریاست آقای محمد بازوند منصوب گردید و بعد از افرادی ازجمله آقای نعمتی ، آقای کاووسی ، شیرولی بازوند ، ناصر علی پور ، سیروس قربانی ، فریدون سوری ، ولی اله علی مدد و محمد تقی بازوند بدین سمت گمارده شدند و در حال حاضر ولی اله علی مدد ریاست این اداره را برعهده دارند.

 

وضعيت مديريت و مدت مدیریت مديران آموزش و پرورش منطقه رومشگان به شرح جدول ذيل مي باشد :

 

رديف	نام مدير	از تاريخ	تا تاريخ
1	نعمتي زاده	از سال 1371	1376
2	عباسقلي   كاووسي	16/7/76	31/3/78
3	شيرولي   بازوندي	18/2/78	31/4/82
4	محمد   طرهاني	15/4/82	30/8/82
5	ناصر عليپوري	22/8/82	5/1/85
6	سيروس  قرباني	6/1/85	4/5/87
7	فريدون  سوري	5/5/87	7/10/88
8	ولي اله  علي مدد	3/10/88	1/2/90
9	محمد تقي  بازوند	2/2/90	23/7/91
10	ولي اله  علي مدد	24/7/91	تا كنون

 

بررسی اجمالی اطلاعات جدول فوق نشان می دهد که عمر مدیریت در این منطقه بسیار کم بوده (کمتر از 3 سال)که این امر نشان دهنده تاثیر مسائل طایفه ای و عشیره ای و خرده فرهنگها بر میزان عمر مدیریت در این دستگاه می باشد . و بدون شک کوتاه بودن عمر مدیریت ها سبب متضرر شدن نسل های مختلف می گردد ، زیرا مدیری که تجارب مفید را کسب می کند به محض اینکه در صدد اصلاح و بهبود امور برمی آید فرصت مدیریت آن سپری شده است و از طرفی گرایشهای سیاسی ، ملاحظات سیاسی تاثیر موضع گیریهای سیاسی نیز بی تاثیر بر کوتاهی عمر مدیریت نمی باشد.البته یک فاکتور مثبت این مدیریت ها این است که همه ی مدیران فوق بومی منطقه بوده و آشنایی خوبی با ظرفیت های منطقه داشته اند و هر کدام با توجه به موقعیت زمانی و سیاسی و اجتماعی و شرایط منطقه ای منشا خدماتی بوده اند.

مصاحبه با برخی از مدیران اسبق آموزش و پرورش منطقه رومشگان :

طبق اظهار نظری که توسط اکثریت مدیران در مورد هدف و انگیزه مدیریت آنان در این اداره بعمل آمد عنوان داشتند که :

1-هدف اکثریت آنها پیشرفت علم و دانش در این منطقه .

2-جلوگیری از انتقال افراد باسواد و برای رفتن به شهرها و استانهای همجوار.

3- ارتقاي جايگاه آموزش وپرورش در افكار عمومي و در منطقه .

4-تربيت جامع و اصولی در آموزش وپرورش با بهره گيري از وجود نخبگان وفرهيختگان و گرایش به سمت تدریس و تحصیل علمی و نوین و به روز.

 

در مصاحبه ای کوتاه که با یکی از مدیران وقت این اداره به نام آقای فریدون سوری ترتیب دادیم، وی چنین عنوان داشت که :

– در سال 1352 (1/7/52) در کلاس اول در دبستان ابوریحان بیرونی واقع در روستای سوری (ولیعصر) ثبت نام کردم . دوره ابتدایی را در این دهستان و روستا طی کردم ، دوره راهنمایی را در مدرسه شهید مطهری کوهدشت و دوره متوسطه را در دبیرستان امام جعفر صادق (ع) کوهدشت سپری کردم و در سال 1366 دیپلم رشته اقتصاد را اخذ کردم. بعد از آن وارد تربیت معلم و دانشگاه شدم و اینک با مدرک فوق لیسانس مدت 26 سال است که به فعالیت آموزشی و به شغل شریف معلمی اشتغال دارم و در  سطوح مختلف مدیریتی مدارس ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان وپیش دانشگاهی تا مدیر آموزش و پرورش سپری کرده ام .

 

– از مهمترین فعالیت هایی که مد نظرم بود در دوره مدیریت این منطقه : تغییر شیوه های آموزشی از نتیجه محور به سمت فرآیند محوری بود که تا حدودی همکاران فرهنگی ، همکاری کرده اندو سعی در تغییر شیوه های آموزشی را از سنتی به نوین و علمی و به روز داشتند.

– اهتمام جهت احداث پروژه های جدید و اتمام پروژه های نیمه تمام که در خلال این دو سال پروژه های ( توحید سوری – شهید مدنی بازوند – ابوذر مهکی – شهید مبشر کهریز و هنرستان چغابل ) تکمیل گردیدند. کودکان استثنایی – دیالمه – شهید کلانتری رشنو – امام صادق(ع) چغابل – دوازده کلاسه موسی آباد و حضرت مریم (س)خسرو آباد و نمازخانه حجاب.

-محرم سازی در مدارس دخترانه : در دبیرستانها معمولا از معلمین مرد در جهت تدریس استفاده می شد که با بکارگیری تعدادی از فارغ التحصیلان در دانشگاهها در بین خواهران واجد شرایط ، تعداد حدود 40 نفر لیسانس و فوق لیسانس زن بعنوان معلم شرکتی در دبیرستانهای دخترانه مشغول به تدریس شدند که با رضایت دانش آموزان و اولیا آنان همراه گردید .

از مهمترین مشکلات و موانع : تاثیر مسائل بومی و محلی ، منطقه ای و طایفه ای بر عدم تحقق هدفهای واقعی آموزش و پرورش بود ، همچنین رقابت های گروههای سیاسی و تاثیر این رایزنی ها جهت تصاحب مدیریت اداره و کارشکنی های متعدد محلی  جهت عدم موفقیت در آموزش است .

 

مصاحبه با  پیشکسوت دیگری ازآموزش و پرورش

نام و نام خانوادگی : شکراله ملکی امرایی

سال استخدام :1358

مدرک سال استخدام : دیپلم

ایشان دوره شش ساله ابتدایی را در  دبستان غزالی چقابل که در خانه استیجاری مرحوم محمد ولی امرایی بوده طی کردند و دوره دبیرستان دو سال در مدرسه چهار آبان ( 17 شهریور کنونی ) پلدختر و چهار دیگر را در دبیرستان امیر کبیر خرم آباد  مشغول به تحصیل بوده اند

اسم آموزگاران ابتدایی اش را بیاد دارد :

پایه اول : علی نجف آبادی

پایه دوم : آقای نجف پور

پایه سوم و چهارم : آقای سیف الهی .

پایه پنجم و ششم : آقای تیموری .

 

 

منابع و ماخذ:

1-مصاحبه با پیشکسوتان آموزش و پرورش

2-جغرافیای لرستان

3-لرستان پژوهی

4-فرهنگ مردم لرستان

5-بررسی تحولات فرهنگی،اجتماعی لرستان