لرستان در تکاپوی اشتغال
طرح تکاپو توجه ویژه ای به مزیت های بومی دارد و به وضعیت موجود و فعلی می پردازد و در زمینه مزیت ها و قابلیت های اصلی استان که امکان اشتغالزایی پایدار دارند، برنامه ریزی و اجرا می کند. موضوع اشتغال مساله ای چند بعدی و پیچیده می باشد لذا سیاست های مرتبط با اشتغال، […]
طرح تکاپو توجه ویژه ای به مزیت های بومی دارد و به وضعیت موجود و فعلی می پردازد و در زمینه مزیت ها و قابلیت های اصلی استان که امکان اشتغالزایی پایدار دارند، برنامه ریزی و اجرا می کند.
موضوع اشتغال مساله ای چند بعدی و پیچیده می باشد لذا سیاست های مرتبط با اشتغال، گسترده و وسیع هستند. دولت یازدهم برای مبارزه با بیکاری و تورم بسته های سیاستی خروج از رکود را اجرا کرده و با این بسته های رونق اقتصادی، به صورت طبیعی سطح اشتغال در کشور افزایش خواهد یافت اما در کنار این بسته های سیاستی در حد کلان برای خروج از رکود بایستی در حد خرد و کوچک نیز اقداماتی لازم برای حمایت از بنگاه ها و بخصوص بنگاه های کوچک و متوسط و کمک به توسعه فعالیت های تولیدی به طور جد مورد پیگیری قرار گیرد. این اقدامات باید به گونه ای انجام شود که سالهای ۹۴-۹۵ مشکل بیکاری در میان جوانان تحصیل کرده کم شود که در این میان یکی از وزارت خانه های متولی، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی می باشد.
در دوران رکورد و بحران های اقتصادی اولویت تخصیص منابع با موضوع اشتغال است لذا برنامه های توسعه اقتصادی با رویکرد اشتغال زایی سازماندهی می شوند و توجه به توسعه کسب و کارهای با ظرفیت بالای اشتغالزایی نقطه شروع برای مداخله دولت هاست.
در دوران رکود بخش عمده اشغال در بخش های غیر رسمی است که بایستی برنامه ها در جهت رسمی شدن مشاغل باشند، تخصیص منابع و تسهیلات بانکی فارغ از نرخ سود راهکار مناسبی برای توسعه و ایجاد اشتغال نمی باشند چرا که با نگاهی به تجربه سال های گذشته مانند اعطای تسهیلات به بنگاه های زود بازده که باعث افزایش مطالبات بانکها و عدم ایجاد اشتغال پایدار شد، بنابراین سیاست های یارانه سود و یا تبصره های تکلیفی مبتنی بر منابع بانکها راهکار مناسبی برای ایجاد اشتغال نیست. طرح تکاپو هم زمان با کاهش نرخ تورم و خروج از رکود برای تسریع در امر اشتغالزایی به دنبال ایجاد اشتغال پایدار است و منتظر مساعد شدن شرایط و خروج کامل از رکود نمی ماند.
این طرح بیش از آنکه پروژه اجرایی باشد، مجموعه ای از سیاست ها و اقدامات مداخله ای فراگیر برای توسعه اشتغال را مدیریت می کند. این طرح کوشش دارد تا اخرین تجارب بدست آمده در کشورهای مختلف و سازمان های بین المللی را مورد استفاده قرار داده و مبتنی بر ویژگی های بومی مناطق مختلف کشور، برنامه توسعه اشتغال پایدار را پیگیری نماید.(برگرفته از نظام نامه طرح تکاپو)
کارگروه تخصصی اشتغال استان به منظور ایجاد هماهنگی بین دستگاهی در استان ها، با حضور دستگاه های مرتبط، به ریاست استاندار و دبیری مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان به عنوان کمیته استانی طرح تکاپو تعریف شده است.
دکتر عظیم رحمان سالاری مدیریت توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان لرستان در این خصوص اظهار داشت: یکی از مهمترین طرح های وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی برای اشتغال زایی، طرح تکاپو می باشد، تکاپو مخفف توسعه کسب و کار و ایجاد اشتغال پایدار است. طرح تکاپو برای شناسایی فرصت ها و مزیت های کسب و کاری منطقه اعم از خرد و کوچک و متوسط و با توجه به ظرفیت ها و مزیت های هر منطقه در استان اقدام به ایجاد اشتغال پایدار می نماید. طرح تکاپو با نگاهی محلی و استانی با استفاده از تجارب سازمانهای بین المللی، برنامه های منسجمی را برای تحرک در بخش تقاضای نیروی کار و اشتغال پایدار ایجاد می کند این طرح همچنین با همکاری سازمان بین المللی یونیدو (سازمان توسعه صنعتی ملل متحد) و صندوق کارآفرینی امید اجرایی می شود.
وی در خصوص اجرای طرح عنوان کرد: تمرکز این طرح بر روی اشتغال موجود و توسعه کسب و کارها برای تثبیت اشتغال و رسمی کردن مشاغل می باشد. در این طرح رسته های اولویت دار شغلی توسط کارگزار طرح در استان پس از انجام مطالعات و با همکاری و مشورت دستگاههای تخصصی و خبرگان استانی شناسایی و با عنوان فایل دینامیک اشتغال استان در کارگروه اشتغال ارایه و سپس برای وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و دبیرخانه طرح تکاپو ارسال می شود. این طرح به گونه ای طراحی شده که ارتباط بنگاه ها در حلقه های زنجیره ارزش کسب و کار که تقاضای نیروی کار تخصصی دارد، متمرکز می شود.
ایشان در ادامه گفتند: بر اساس این طرح، زیر نظر کارگزار در هر استان، ستادهایی تشکیل می شود، کارگزار طرح، فردی بومی منطقه می باشد که آشنا به منابع و مزیت های استان است و زیر نظر وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی می باشد. کارگزار توسعه اشتغال استان از میان متخصصان بومی هر استان شناسایی و با طی دوره های آموزشی، توانایی لازم برای ارائه خدمت در سطح استان را خواهد داشت. ضروری است کارگزار توسعه اشتغال، از توان پشبرد برنامه های توسعه ای متناسب با برنامه های توسعه سیستم کسب وکار برخوردار باشد. هر کارگزار توسعه اشتغال استان، برحسب شرایط، تعدادی مدیر توسعه رسته فعالیت را در سطح استان مدیریت مینماید.
معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال لرستان با توجه به مشاغل غیر رسمی ابراز داشت: بایستی توجه داشت تا زمانی که اشتغال های موجود رسمی و پایدار نباشند نمی توان اشتغال جدید و پایدار ایجاد کرد چرا که ایجاد فرصت شغلی جدید، زمان بر هستند و هزینه و نظارت بیشتری میطلبند و اشتغال های غیر رسمی و ناپایدار مانعی بر سر راه فرصت های شغلی جدید می باشند. طرح تکاپو با رویکردی محلی تلاش دارد اشتغال های موجود را تثبیت و آنها را توسعه دهد. محدوده سازمانی، سیاست گذاری و برنامه های اجرایی طرح تکاپو در سطح استانی با محوریت کارگزار توسعه اشتغال استان و با مشارکت همه سازمان های مرتبط، زیر نظر استاندار اجرایی می شود. در سطح وزارت خانه این طرح از حوزه معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال و مجموعه های ذیربط به اجرا در می آید.
وی در ادامه گفت: عمده گروه های مورد هدف طرح تکاپو کسب و کارهای غیر رسمی، روستایی، خانگی، خرد و کوچک و تجمعات کسب و کاری هستند. در این مدل تمرکز بر شناسایی و ارتقا حوزه هایی هست که نقش مرکزی و بالابرنده برای منطقه دارند. فعالیت طرح با محوریت کارگزاران توسعه، متمرکز بر کسب و کارهای فعال در هر استان اجرایی می شوند. طرح تکاپو برای اشتغال زایی به دو صورت عمل می کند اول در حوزه کسب و کارهای خرد و کوچک در سطح رسته های اولویت دار و دوم در راستای تقویت ظرفیت واحد های کوچک و متوسط، روابط ساختاری و صنعتی بین واحد های بزرگ و متوسط از یکسو و واحد های کوچک و خرد از طرف دیگر برقرار می کند.
وی در ادامه ابراز داشت: توسعه اشتغال لزوماً از طریق تزریق تسهیلات بانکی شکل نمیگیرد بلکه در این طرح کوشش می شود از منابع بانکی موجود با مکانیسم های تامین مالی مدرن که شرایط تامین تسهیلات را از منظری متفاوت طراحی می نماید استفاده کند. سیاسیت های اشتغال زایی همواره بالا به پایین بوده است بدین صورت که یک نسخه واحد و کلی از طرف وزارتخانه برای همه استانها نوشته و ابلاغ می شده و کمتر به مزیت های هر منطقه توجه شده است و حتی در خصوص آموزش نیروی کارماهرو متخصص نیز بصورت ملی عمل شده است در صورتی که بایستی آموزش نیروی ماهر و متخصص با توجه به ظرفیت و مزیت های منطقه باشد، لذا طرح تکاپو با رویکردی محلی سعی در پیدا کردن رسته های اولویت دار هر منطقه دارد و نیروی کار موجود را در این راستا آموزش می دهد.
دکتر سالاری در خصوص اقدامات صورت گرفته اظهار داشت: مرحله دینامیک اشتغال استان پس از دو ماه فعالیت مدام و با همکاری دستگاههای اجرایی و نظرات خبرگان استانی کامل شده است وهمچنین در کارگروه اشتغال استان که با حضور استاندار و جناب آقای دکترمنصوری معاونت توسعه کارافرینی و اشتغال وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در مورخ ۱۳ مرداد برگزار گردید، ارائه شد و پس از این طرح تکاپو وارد مرحله اجرای رسته های منتخب می شود.
وی در ادامه گفت: هر استانی دینامیک اشتغال مختص به خود را دارد. برای مثال لرستان شامل دو منطقه می باشد، منطقه اول شامل کل استان با محوریت کشاورزی و منطقه دوم شامل شهرستانهای خرم آباد-بروجرد-دورود-بخشی از ازنا و الیگودرز و دوره با محوریت صنعت و خدمات می باشد بنابراین، راهکارهای توسعه اشتغال پایدار مناطق نیز باید اختصاصی تعریف شوند. دینامیک اشتغال در دو لایه نیازمند تحلیل است. لایه اول ظرفیت تاثیر کسب و کارهای محوری استان بر توسعه سایر رسته فعالیت ها است و در لایه بعدی تغییر مکانیزم های توسعه رسته فعالیت به منظور فعالسازی ظرفیت اشتغال مبتنی بر ویژگی های گروه های هدف میباشد.
وی در ادامه عنوان کرد: سال پایه برای تدوین فایل دینامیک طرح تکاپو در استان ۹۳ می باشد و در این فایل که بیش از ۲۵۰ صفحه می باشد و برای شناسایی رسته فعالیت های منتخب استان تمامی مسائل ذیل در نظر گرفته شده است.
۱ – مروری بر وضعیت موجود اقتصادی، اجتماعی، صنعتی، فرهنگی و تاریخی استان
۲ – جغرافیای استان
۳ – مرور مطالعات انجام شده در سالهای اخیر و مستندات مربوطه
۴ – تحلیل و ارزیابی سیاست ها و برنامه های جاری استان در حوزه اشتغال طی ۵ سال اخیر
۵ – بررسی روند اشتغال در استان طی ۵ الی ۱۱ سال گذشته به همراه ارائه یک برش از وضعیت آینده به تفکیک: خرد، کوچک و متوسط/ اشتغال خانگی/ اشتغال معلولان/ تعاونی،خصوصی و دولتی/ دستی، سنتی، صنعتی، دانش بنیان، فناوری اطلاعات/ رسمی و غیر رسمی
۶ – بررسی روند حجم منابع اختصاص یافته به اشتغال طی ۵ الی ۱۱ سال گذشته
۷ – تعداد اشتغال ایجاد شده گزارش شده توسط منابع رسمی/ تعداد واقعی اشتغال ایجاد شده با پایداری حداقل ۳ سال
۸ – سرانه های تخصیص یافته برای هر اشتغال طی ۵ الی ۱۱ سال گذشته
۹ – شناسایی و معرفی تمامی رسته فعالیت های استان بر اساس دسته محصول و موقعیت منطقه
۱۰ – تفکیک و اولویت گذاری رشته فعالیت های استانی بر اساس درآمد، تعداد اشتغال و… ( ۲۷ اولویت اول استان)
۱۱ . اولویت گذاری رشته فعالیت ها بر اساس روش ترکیبی
۱۱ . اولویت گذاری بر اساس دسته بندی شهری/ روستایی/ معلولان/ دانش بنیان/ زیست محیطی/ شدت انرژی/ آب
۱۲ . اولویت گذاری بر اساس هزینه ایجاد اشتغال پایدار در هر رسته فعالیت
۱۳ . معرفی تاریخچه هر رشته فعالیت منطقه ایی
۱۴ . بررسی نحوه توزیع ارزش و نیروی کار در طول زنجیره ارزش رشته فعالیت منتخب منطقه
۱۵ . تحلیل گلوگاه های هر زنجیره ارزش با ملاک ظرفیت ایجاد اشتغال پایدار
با توجه به گزارش ارائه شده و نظر به اینکه لرستان یکی از سه استان پایلوت اقتصاد مقاومتی می باشد و طرح تکاپو یکی از طرح های اقتصاد مقاومتی می باشد که بین ۳ تا ۵ سال زمان نیاز دارد و مسائلی مانند مهاجرت از روستاها و عواملی چون خشکسالی و کمبود آب در سال های اخیر با موضوع بیکاری و عدم اشتغال پایدار رابطه نزدیکی دارد با توجه به این مسئله یکی از اهداف طرح تکاپو ایجاد اشتغال پایدار در روستاها با توجه به مزیت های موجود در بخش روستایی می باشد. رسته فعالیت های محوری به عنوان محرک اشتغال استان، شناسایی شده و توسعه می یابد و در کنار آن سایر رسته فعالیت ها نیز تقویت می شوند. و با توجه به صحبت های گفته شده در کارگروه اشتغال و گفته های معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی لرستان انتظار می رود در طول یکسال بیش از ده هزار شغل توسط این طرح ایجاد شود.
و بدون شک برای اجرای درست این گونه طرح ها و استفاده حداکثری از طرح، نیاز به کمک و مساعدت استاندار و دستگاه های اجرایی و نهادهای مرتبط می باشد. در این راستا صندوق کارآفرینی امید به عنوان یکی از ارگان های متولی می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. مبارزه با بیکاری و ایجاد اشتغال مختص یک یا چند اداره نیست و بایستی همه در این راه احساس مسولیت نمایند.
مهدی یاوری/ کشکان
یکی از ارکان اشتغال ، سرمایه است که در کنار منابع و نیروی انسانی باعث رونق اقتصادی خواهدشد. با وجود منابع فراوان و وفور نیروی کار مستعد در کوهدشت و توابع، با همت سرمایه گذاران و کارافرینان می توان علاوه بر رفع مشکل بیکاری به توسعه نیز رسید.
[پاسخ]