«رمضان، ماه قَدر و قرآن »

شَهرُ رَمَضان الّذی اُنزِلَ فیهِ الْقُران هُدیً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَالفُرقان… بقره ۱۸۵
این آیه از آیات مشهوری است که با شروع ماه مبارک رمضان بسیار آن را می خوانیم و می شنویم.
در این مجال اندک وبه مناسبت آغاز این ماه عزیز ، به نکاتی نهفته در بخشهایی از آن اشاره می کنم:
۱_در ترجمه این آیه می خوانیم که ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است. حال آنکه ما می دانیم که آغاز نزول وحی بر پیامبر گرامی اسلام (ص) مصادف با بعثت پیامبر عظیم الشأن اسلام است.
انزال به معنی نزول دفعی است و هرگاه با افعالی از این باب به موضوع نزول قرآن اشاره شود، منظور نزول دفعی آن است ،اما از تنزیل معنای تدریج استنباط می شود ، پس بر این اساس باید گفت که نزول قرآن دو گونه است ،یکبار در ماه رمضان و به صورت دفعی و بار دیگر از ابتدای بعثت تا پایان عمر شریف پیامبر اکرم (ص) و در مدت ۲۳سال.
۲_در سوره قدر می خوانیم که اِنا اَنزَلْناهُ فی لَیْلَه الْقَدر ، یعنی ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم . ماحصل این می شود که قرآن یکبار دفعی ودر شب قدر نازل شده و یک بار هم به تدریج .
از کنار هم قرار دادن آیات سوره قدر و آیه طلیعه این گفتار و شواهدی دیگر از قرآن به این نتیجه می رسیم که شب قدر نیز که پر فضیلت ترین شب سال است در ماه رمضان واقع است.
۳_از نبی مکرم اسلام (ص) منقول است که نه تنها قرآن، بلکه صحف ابراهیم،تورات موسی و زبور داوود هم در روزهایی از ماه رمضان نازل شده اند. برای پی بردن به بخشی از چرایی این مسأله مثالی لازم است: وقتی که مهندسین می خواهند بر روی رودخانه ای پلی ارتباطی ایجاد نمایند، حداقل دو ویژگی را در نظر می گیرند؛ اول جایی را انتخاب می کنند که دو کرانه رودخانه به هم نزدیک باشند و دیگر ، جایی پایه های پل را احداث می کنند که از استحکام کافی برخوردار باشد،به نظر می رسد رمضان برای ارتباط بین خالق و بنده چنین خصوصیتی داشته باشد، هم فاصله به واسطه عبادات نزدیک می شود و هم اعمال و عبادات از ارزش و استحکام کافی برخوردارند تا جایی که نَفَس روزه دار هم عبادت محسوب می شود.
۴_در ادامه آیه مورد بحث میخوانیم : یُریدُاللّهُ بِکمُ اْالیُسْرِ وَلا یُریدُ بِکُمُ اْلعُسر، یعنی خداوند برای شما آسانی می خواهد وخواستار به سختی افتادن شما نیست.با توجه به ظاهر سخت و طاقت فرسای روزه ، آسانی مد نظر آیه ، مربوط به نتیجه معنوی تکلیف روزه است و در واقع این بخش از آیه تسلی مؤمنین برای تحمل سختی است و به تعبیر مولوی:
در روزه اگرپدید شد رنج
گنج دل نا پدید با ماست

/محمدجعفر محمدزاده/