گفتمان اعتدال و مدعیان تازه!

این روزها بحث و گفت‌وگو بر سر مدل رفتار سیاسی نماینده‌ی اصول‌گرای شهرستان کوهدشت در پارلمان و عضو فراکسیون رهروان ولایت – مهم‌ترین فراکسیون اصول‌گرای مجلس – چه در فضای حقیقی و چه مجازی شهرستان و استان بیش از هر زمان دیگری دنبال می‌شود.

از یک طرف اصلاح‌طلبان که بیشینه‌شان دل خوشی از اقدامات آقای نماینده طی سال‌های حضور در بهارستان ندارند، فضای نسبتاً باز سیاسی ایجاد شده در نتیجه‌ی برآمدن دولت یازدهم را فرصتی برای خداحافظی با ملک‌شاهی و برگزیدن نامزدی اصلاح‌طلب می‌دانند. در طرف دیگر اما هواداران ششمین نماینده‌ی کوهدشت در مجلس با این استدلال که ملک‌شاهی در این سال‌ها همواره در مدار اعتدال حرکت کرده‌است، منتقدان را به برخورد دور از انصاف با آقای نماینده متهم می‌کنند. در این میان بررسی یک طرح به‌عنوان مشتی نمونه‌ی خروار که از قضا این روزها و با اعلام نظر کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته است، تا حدود زیادی می‌تواند “سرهنگ” یا “حقوق‌دان” بودن آقای نماینده را عیان سازد.
اواسط مهرماه سال گذشته بود که طرحی با عنوان “صیانت از حریم عفاف و حجاب” با امضای ۳۶ نماینده‌ی عمدتاً نزدیک به جبهه‌ی پایداری در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. در این طرح ۹ ماده‌ای که کلیات آن اواخر مردادماه امسال در نشست مشترک کمیسیون‌های قضایی و فرهنگی مجلس به ریاست الله‌یار ملک‌شاهی و احمد سالک به تصویب رسید و البته از همان ابتدا با واکنش منفی بسیاری از چهره‌های اصلاح‌طلب مواجه شد، اسامی نمایندگانی هم‌چون: روح‌الله حسینیان، غلام‌علی حداد‌عادل، مهرداد بذرپاش، زهره طبیب‌زاده و الله‌یار ملک‌شاهی دیده می‌شود. بر اساس این طرح، زنان بدحجاب به۲۰۰ هزار تا یک میلیون تومان جریمه و توقیف خودروهای‌شان و دارندگان ماهواره به ۸ میلیون تومان جزای نقدی محکوم می‌شوند. هم‌چنین کارمندان زن از کار در ساعاتی از شبانه‌روز منع شده و با واحدهای صنفی متخلف برخورد خواهد شد. علاوه بر این، کارمندان زن بدحجاب با جریمه و کسر حقوق مواجه شده و مدیران ساختمان‌ها در صورت گزارش نکردن نصب ماهواره توسط همسایگان به نیروی انتظامی، خودشان دادگاهی و محکوم می‌شوند!
با نگاهی گذرا به کلیات این طرح، مسئله‌ای که هر منتقد منصفی را سخت می‌آزارد تدوام نگاه “امنیتی” و “تنبیه‌محور” در میان برخی نمایندگان مجلس است. این که این دسته از نمایندگان بدون بررسی دقیق و علمی دلایل وقوع پدیده‌هایی از قبیل: شیوع ماهواره و بدحجابی حکم به تنبیه و جریمه می‌دهند، نشان می‌دهد آنان ساده‌ترین راه حل برای معضلات این‌چنینی را طبق معمول سالیان اخیر در پاک کردن صورت مسئله و نه ریشه‌یابی علل اصلی این پدیده‌ها می‌بینند. گویی این طیف از بهارستان‌نشینان اصولاً در جریان شکست طرح‌هایی هم‌چون: “گشت ارشاد” و “جمع‌آوری ماهواره‌ها” در گذشته‌های نه‌چندان دور نبوده و برهمین اساس باز هم تصمیم به تکرار رفتارهای عبث گرفته‌اند.
به‌راستی چرا این عده از نمایندگان که مدام بر طبل نگرانی از وضعیت فرهنگی جامعه می‌کوبند، به‌جز دستگیری، محاکمه و جریمه هیچ راه‌کار دیگری ارائه نمی‌دهند؟ چرا به‌جای عملیات پلیسی در جمع‌آوری ماهواره‌ها و ایجاد رعب و وحشت در جامعه، به لزوم کلید زدن تحولات عمیق در تنها رسانه‌ی صوتی تصویری کشور نمی‌اندیشند؟ چرا به‌جای بازداشت بدحجابان به ضرورت تغییرات گسترده در روش‌های تربیتی از سنین پایین توجه نمی‌کنند؟ ناگفته پیداست که اگر صدا و سیما توانایی جذب بیننده داشت، اینک به‌عنوان مثال ۷۱ درصد از جمعیت تهران از ماهواره استفاده نمی‌کردند. اگر زنان و دختران جوانی که امروز به بدحجابی متهم شده و البته کمتر از ۳۷ سال از عمرشان گذشته تحت روش‌های صحیح تربیتی قرار می‌گرفتند، امروز نیازی به بازداشت و تنبیه نبود. تجربه‌ی سالیان گذشته به‌روشنی نشان داده است که تنبیه، جریمه و بازداشت نه‌تنها سودی نخواهد داشت که نتیجه‌ی عکس خواهد داد اما این که گروهی از نمایندگان مجلس که از قضا نماینده‌ی کوهدشت نیز در میان‌شان است، هم‌چنان بر آزمودن روش‌های تکراری و شکست‌خورده پای می‌فشارند، جای شگفتی بسیار دارد.

مخالفت دولت، اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان معتدل با طرح
از میان نمایندگان، نخستین مخالفت صریح با طرح مذکور را مسعود پزشکیان وزیر بهداشت دولت اصلاحات و نماینده‌ی کنونی تبریز در پارلمان اعلام داشت. وی با طرح این نکته که با زور نمی‌توان حجاب بر سر کسی کرد، گفت: «این روش، روشی غلط است. حجاب را نمی‌توان به‌زور حتا به خانواده خود تحمیل کنیم مگر این که منطقی داشته باشیم که قوی باشد نه منطقی که بخواهد با زور این کار را انجام دهد. این طرح را قبول ندارم.» دولت نیز البته روی خوشی به طرح نشان نداد. رییس‌جمهور روحانی تیرماه امسال در مراسم افطاری با فعالان حوزه‌ی زنان و خانواده با تأکید بر این که عفاف مانند روزه است، گفت: «شما به کسی می‌توانید به‌زور بگویید روزه بگیرد؟ اگر بگویید او می‌گوید من روزه دارم اما به اتاق دیگری می‌رود و آب می‌خورد. پای‌بندی به عفاف و حجاب با زور و جبر امکان‌پذیر نیست.» مجید انصاری معاون پارلمانی رییس‌جمهور نیز با اعلام این که این طرح نتیجه‌ای جز موازی‌کاری مجلس و وزارت کشور در پی نخواهد داشت، بندهایی از این طرح را مغایر آزادی‌های مدنی دانست.
آشی که تندروها برای درمان دردهای فرهنگی جامعه تجویز کرده‌اند البته به‌حدی شور شده که مخالفت بسیاری از اصول‌گرایان را نیز در پی داشته است. حال مرکز پژوهش‌های مجلس که ریاست آن را کاظم جلالی از چهره‌های نزدیک به رییس مجلس بر عهده دارد با انتشار گزارشی نسبتاً مفصل و با ارائه‌ی دلایلی از قبیل: پیامدهای منفی تجسس در زندگی خصوصی شهروندان، هدف قرار گرفتن اقتصاد زنان، ایجاد تفرقه میان شهروندان، امکان اعمال نظرهای شخصی، بی‌‌توجهی به ضرورت ایجاد مطالبه‌ی عمومی و وفاق جمعی در برخورد با بدحجابی و تقلیل بدحجابی از امری غیرارزشی به تخلف‌‌های راهنمایی و رانندگی را از دلایل رد این طرح عنوان نموده و در پایان هشدار داده است که تصویب این طرح احتمال “بروز گسست بین مردم و نظام” را افزایش خواهد داد.
فارغ از تمامی این‌ها و حکایت اعتدال البته باید پرسید آیا پرداختن به طرح‌های این‌چنینی که بیش‌تر در کلان شهرها مورد پی‌گیری قرار می‌گیرند، دردی از هزاران درد کهنه و بی‌درمان کوهدشتِ محروم و لرستانِ کمتر توسعه‌یافته را دوا خواهد کرد؟ آیا در حال حاضر معضل اساسی این دیار جولان دادن زنان و دختران بدحجاب در خیابان‌هاست؟؟؟ و اصولاً آیا بهتر نبود آقای نماینده به‌جای اندیشیدن به طرح دستگیری صاحبان ماهواره و بدحجابان، به مسائلی از قبیل: به انجام رساندن طرح سد معشوره وقت و انرژی کافی اختصاص می‌داد تا با اعمال نفوذ نمایندگان حوزه‌‌های پایین‌دست شاهد مرگ تدریجی این تنها کورسوی امید احیای قطب کشاورزی استان نمی‌بودیم؟

رضا بهرامی

این مطلب پیش تر در نشریه سیمره ۳۳۳ منتشر شده است.