«به گزارش … به نقل از …»

محمد بساطی- بعضی وقت‌ها اشتباهی آنقدر تکرار می‌شود، که به صورت عادت در می‌آید و جزئی از رفتار می‌گردد بگونه ای که انتقاد کردن از آن سخت می‌شود. موضوعی که می‌خواهم بدان بپردازم نیز از این دست اشتباهاست؛ آنقدر تکرار شده که عادی شده و به صورت بدیهی درآمده است.

عبارت «به گزارش … به نقل از … »برای کاربرانی که به سایت‌های لرستان سر می‌زنند آشنا و تکراریست؛ راستی آوردن این جمله‌ی تکراری که معمولاً بر پیشانی اغلب گزارشات و پایگاهای خبری استان نقش می‌بندد، درست است؟

اکثر جاهای که نسبت به درج آن مبادرت می‌ورزند مطلب، خبر یا گزارشی از رسانه‌ای دیگر کپی کرده و در سایت خود درج نموده‌اند، بی‌آنکه دستی در آن ببرند و تیترش را تغییر دهند و یا حتی نگاره‌اش را جایگزین نمایند، بی هیچ ملاحظه‌ای ابتدا اسم سایت خود را بعنوان گزارش‌گر آورده و سپس به نقل از فلان – که منظور رسانه‌ی نخست است- را می‌نویسند.

اینگونه کارها هیچ توجیه منطقی ندارد جز ناآگاهی و ناشی‌گری، برای نمونه عرض می‌کنم؛ وقتی در ابتدای گزارشی نوشته می‌شود به گزارش بلوطستان به نقل از مهر، مفهومی که از آن استنباط می‌شود این است که آن گزارش را بلوطستان نوشته و در جاهای از متنش از مطالب خبرگزاری مهر هم بهره گرفته است،در چنین مواردی چون نشریه گزارش دهنده(بلوطستان) زحمت کشیده و مطلب نشریه یا سایت قبل از خود (مهر) را متناسب با نیاز مخاطبش بازنویسی کرده و از اطلاعات خبرگزاری مهر استفاده نموده می‌تواند بنویسد، «به گزارش بلوطستان به نقل از مهر»، حتی در مواردی ممکن است اطلاعات استفاده شده سایت گزارش دهنده(بلوطستان) بجای یک نشریه از چند رسانه باشد که باید در هر قسمت گزارشش از هر رسانه‌ای که مطلب از آن نقل کرده جمله‌ی معروف «به گزارش … به نقل … » را به تناسب نشریه گزارش دهنده و نقل کننده بیاورد. اما اگر کسی مطلبی که هیچ تغییری در آن ایجاد نشده و سایت گزارش دهنده هم هیچ نقشی در تهیه آن نداشته را در بیاورد نیازی نیست و نباید سایت بازنشرکننده گزارش را به نام خود و به نقل از فلان رسانه منتشر  سازد، این کار دزدی آشکار است، مطلبی که توسط جایی دیگر گزارش شده را  بی آنکه جز «کپی‌پیست» زحمتی برایش کشیده شود به نام خود سند می‌زنیم.

برای روشن شدن مسئله مثالی دیگر می‌زنم. اگر مطلبی را خبرگزاری مهر بنویسد و پایگاه خبری تحلیلی لکنا بخواهد آن را بازنشر کند و آن را بی‌کم و کاست یا حتی با تخلیص بیاورد باید در آخر مطلب بنویسد منبع: خبرگزاری مهر یا برگرفته از خبرگزاری مهر

اما اگر شخصی خبر یا گزارشی را خواند و دید آن مطلب اطلاعات خوبی دارد که می‌تواند با اطلاعات تکمیلی خودش یا داده‌ی سایر نشریات، گزارش مفصل و متفاوت‌تری از آن تهیه کند، باید شروع به نوشتن نماید و هر جا از رسانه‌ی دیگر استفاده کرد عبارت را داخل «گیومه» بگذارد و بنویسد «به نقل از فلان سایت یا نشریه»، تنها در این مورد می‌توان نوشت: «به گزارش … و به نقل از …»

همانطور که دوستان بارها شاهد بوده‌اند اغلب رسانه‌های استان به این مهم بی‌توجه‌اند و این موضوع طوری جا افتاده که برخی بعنوان روال عادی و بی‌ایراد آن را پذیرفته‌اند. پدیده‌ای که باید از آن روی‌گردان بود سوای بحث اخلاقی و وجدانی آن، رعایت نکردنش نشانگر غیرحرفه‌ای بودن، سبب بی‌اعتمادی به سایر مطالب و باعث سردرگمی مخاطب در تشخیص منبع اصلی خواهد بود.  امیدوارم این سطور تلنگری باشد تا به خود آئیم و از راه اشتباه بازگردیم.