سرویس اقتصاد و صنعت/ معرفی طرح شبنم/ خریداران هرنوع کالا در بازار بخوانند

شبنم= شبکه بازرسی و نظارت مردمی

                       

سرویس اقتصاد و صنعت – در همه جاي دنيا كالاي قاچاق و جعلي را به عنوان يك كالاي غير قابل اطمينان و نامطمئن مي‌شناسند؛ چرا كه مشخص نبودن كانال توزيع و واسطه‌ها و نيز توليد كننده واقعي، مشتري را نگران مي‌كند كه آيا اين كالا از اصالت لازم برخوردار بوده و به تبع آن كيفيت مورد نظر را ارائه خواهد كرد يا خير؟ علاوه بر آن كالاي قاچاق با گسترش اقتصاد زیر زمینی( به دليل سودآوري بيش از حد قاچاق)،

فشار مالیاتی را بر بخش رسمی وارد نموده و در نتيجه با كاهش فروش، درآمد ايشان را كاهش داده و توليد داخلي را تهديد مي‌كند. افزایش ثروت نامشروع و رانت خواری نيز از ديگر آثار زيانبار كالاي قاچاق و جعلي است.
از اينرو وزارت صنعت،معدن وتجارت به عنوان متولي اصلي بخش تجارت و شبكه توزيع كالا، براي مبارزه توزيع كالاي قاچاق و جعلي، اقدام به ايجاد سامانه شبكه نظارت مردمي نموده است.
طرح شبكه بازرسي نظارت مردمي در حقيقت ايجاد سامانه‌اي را دنبال مي‌كند كه در آن همه مردم مي‌توانند، تنها با داشتن يك گوشي تلفن همراه داراي دوربين، و با استفاده از نرم‌افزاري كه در اختيار ايشان قرار گرفته است، علاوه بر اطمينان از اصالت كالاي خريداري شده و ياري دولت در شناسايي عوامل توزيع كالاي قاچاق و جعلي، از مشوق‌هاي اعتباري نيز برخوردار گردد.

در واقع اين طرح ضريب نفوذ بازرسي و كنترل كالاهاي قاچاق و غير مجاز را گسترش مي‌دهد

در واقع، طرح شبنم دارای 4 رکن کدگذاری، رهگیری، مشارکت مردمی و بازرسی است

کالای بدون کد شبنم قاچاق محسوب می‌شود
کالای بدون کد شبنم قاچاق محسوب می‌شود و اعطای لفظ قاچاق تنهای برای کالاهای وارداتی نیست و کالاهای تولید داخل که کیفیت مطابق استاندارد را نداشته باشند نیز قاچاق محسوب می‌شود.

اهداف:

امکان سیاست‌گذاری دولت در كنترل بازار و تسهیل در اجرای آن

اطمینان مردم از نقش موثر دولت در حوزه توزيع كالا

افزایش امنیت بازار و جلوگیری از توليد و توزيع كالاي جعلي و قاچاق

افزايش اطمينان مردم نسبت به اصالت و كيفيت كالا

امكان راستي‌آزمايي اصل بودن كالا در هنگام خريد توسط مردم

حمايت از توليد داخل و واردكنندگان قانوني

استفاده از فناوري‌هاي نوين براي برخورد دقيق‌تر و سريع‌تر با متخلفين

شناسايي كالاهاي غيرمجاز توليد شده يا وارد شده

رهگيري كليه كالاهاي وارداتي و توليدات داخل از توليد تا مصرف

ارکان طرح

کدگذاری و رهگیری

به کوچک‌ترین واحدکالایی قابل فروش به مصرف‌کننده یک کد یکتا اختصاص می‏یابد. متناظر با کد مذکور در سامانه مرکزی، اطلاعات کالای نگه‏داری شده که در لحظه ورود کالا به کشور یا در نقطه تولید این کد به کالای مذکور الصاق می‏شود. بنابراین، دامنه طرح شبنم شامل کالاهای غیرفله‌ای می‌شود که به دست مصرف‌کننده می‌رسد. همانند شناسه‌گذاری تک‌تک کالاهای غیرفله کشور، هر فروشگاه نیز دارای یک شناسه یکتا (مانند پلاک ماشین) است که در مکانی قابل رویت توسط مشتری نصب شده است و مشتری می‌تواند با پیامک کردن پلاک فروشگاه، از کم‌ّوکیف جواز فروشگاه اطلاع حاصل کند.

 

مشارکت مردمی

 

شبنم طرح ایست که تک تک مردم در آن عام المنفعه اند خریداران هر کالا در بازار بخوانند

تشخیص تخلف در طرح شبنم، به کمک مشارکت مردم انجام می‏شود. زیرا مردم اطلاعات نسبتاً دقیقی را در اختیار متولیان امر قرار می‌دهند؛ بنگاه می‌تواند با بازرس تبانی کند، اما تبانی با مردم به‌دلیل زیاد بودن تعداد آنها امکانپذیر نیست. تولید داده‌های واقعی از فضای اقتصادی کشور نیز با مشارکت حداکثری مردم امکانپذیر می‏شود. با مشارکت مردم، فرآیند بازرسی در تمام ساعات شبانه‌روز و در تمام سطح کشور با هزینه پایین اتفاق می‌افتد. علاوه‌بر این، صحت عملکرد سیستم بازرسی نیز با مشارکت مردمی سنجیده می‏شود. در بعضی از گروه‏های کالایی مانند دارو مردم انگیزه زیادی برای همکاری دارند، اما در سایر گروه‏های کالایی جهت مشارکت حداکثری مردم، در ازای گزارش تخلف، لازم است برای مشتری جایزه در نظر گرفته ‏شود. اهمیت حضور فعال مردم در طرح شبنم به‌عنوان بازرس، به اندازه‌ای است که اگر این قسمت از طرح حذف شود، اجرای این طرح به‌طور کامل امکانپذیر نخواهد بود. این حضور مردمی باید به‌صورت فعال باشد، یعنی مردم در گزارش کردن تخلفات بنگاه‌های اقتصادی ذینفع باشند. اگر نفع مردم را در گزارش کردن تعریف کنیم، اجرای این طرح در طول زمان فرسایشی نخواهد شد و نیاز به انواع برخورد‌های پلیسی نخواهد بود، زیرا با حضور مردم رفتار بنگاه‌ها به‌صورت خودکار تنظیم خواهد شد و هر بنگاه می‌داند چنانچه مرتکب تخلف شود، حتماً این تخلف به بازرسین گزارش خواهد شد.

 

بازرسی و نظارت

با انجام رهگیری، زنجیره رسمی اقتصاد شفاف می‏شود، اما همچنان مسیر موازی (غیرشفاف) به فعالیت خود ادامه می‏دهد. برای بستن مسیر موازی از ابزار بازرسی استفاده می‏شود. بازرسی فرآیندی تجویزی است که تشخیص آن توسط مشارکت مردم انجام می‏شود.

 امکانات بازرسان

به جهت تسهیل استعلام برچسبهای رهگیری شبنم برای بازرسان نهادهای نظارتی کشور، بر روی هر برچسب 2 کد در نظر گرفته شده است. یک کد 16 رقمی که دارای پوشش بوده و برای مصرف کننده قابل استعلام است و یک کد سریالی 9 رقمی که ویژه استعلام بازرسین است که این کد با استعلام های مکرر منقضی نمی شود. ضمن آنکه نرم افزار ویژه بازرسان نیز تهیه و دراختیار نهادهای بازرسی و نظارتی قرار گرفته است

تجربیات جهانی مشابه با شبنم

ترکیه

سيستم رهگيري دارو در ترکيه موسوم به ITS زيرساختي را فراهم مي‌کند تا تمام اقلام دارويي رهگيري شوند. اين سيستم از ساختارهايي استفاده مي‌کند که با صنعت دارو تطبيق داده شده‌اند. کدگذاري انبوه که يکتايي اقلام را تضمين مي‌کند در قالب بارکدهاي دوبعدي روي داروها قرار مي‌گيرد. قابليت رهگيري هر دارو به‌وسيله جمع‌آوري اطلاعات هر «تک‌مرحله» در فرآيند توزيع آن انجام مي‌شود که اين رهگيري نيز به نوبه خود شجره‌نامه الکترونيک کالا را تدوين مي‌کند. سيستم رهگيري در ترکيه به اين منظور طراحي شده است که مکان هر قلم دارو را تعيين نمايد تا عرضه قابل اطمينان دارو به بيماران تحقق يابد. بنابراين، اطلاعات تمام داروها در بازار در هر مرحله انتقال در زنجيره توزيع از توليد تا مصرف به سامانه مرکزي انتقال مي‌يابد و از فروش داروي تقلبي، سرقت دارو و داروي با بارکد مخدوش جلوگيري مي‌شود. هر زمان که نياز باشد، دارو به راحتي فراخواني مي‌شود. هر ساله اطلاعات 5/2 ميليارد دارو در اين سامانه ذخيره و در حدود 10 تراکنش براي رهگيري هر دارو پيش بيني شده است

ايالات متحده

در ايالات متحده بيشترين تلاش‌ها براي به‌کارگيري سيستم‌هاي رهگيري محصول انجام شده است. نزديک به 15 تجربه موفق در اين زمينه مورد بررسي قرار گرفته كه در ذيل به آنها اشاره مي‌شود:

سطح فدرال

سيستم ملي شناسايي دام يک سيستم اطلاعاتي مدرن و ساده است که به توليدکنندگان دام و متوليان سلامت دام اين امکان را مي‌دهد که نسبت به بيماري‌هاي دام در ايالات متحده به‌طور سريع و اثربخش واکنش نشان دهند. اين سيستم به مصرف‌کننده در مورد عرضه بهداشتي غذا اطمينان مي‌دهد و حضور در بازارهاي داخلي و خارجي را تضمين مي‌کند. براي مشارکت در اين طرح، هر توليدکننده دام سه مرحله را بايد طي كند: ـ ثبت دام و دريافت شماره شناسايي مقدماتي، ـ شناسايي دام‌ها، ـ انتخاب يک پايگاه داده رهگيري (ATD) دام براي رهگيري جابجايي تکي يا گروهي دام‌ها.

سطح ايالتي

در سطح ايالتي دو سيستم در ايالت‌هاي کاليفرنيا و فلوريداي آمريکا مورد بررسي قرار گرفته است. در ايالت کاليفرنيا قانون رهگيري الکترونيک وجود دارد که قرار است در سال 2015 به مرحله عملياتي شدن برسد. تحت اين قانون، هيچ عمده‌فروش يا داروخانه‌اي نمي‌تواند بدون استفاده از شجره‌نامه الکترونيک، دارويي را بفروشد، مورد معامله قرار دهد و يا انتقال دهد. براي به‌کارگيري اين قانون، نياز به کدگذاري يکتا در کوچکترين واحد قابل فروش به مصرف‌کننده توسط توليدکننده وجود خواهد داشت و تمام فرآيند‌ها تا مرحله مصرف در يک کانال الکترونيک رصد مي‌شود. در سال 2005، ايالت فلوريدا قانوني را مورد بررسي قرار داد که براساس آن، تمام اطلاعات داروها ازجمله شماره فاکتور، اسناد حمل و شماره يکتاي انتقال آن را به‌صورت الکترونيک ثبت خواهد شد

سطح بنگاهي

در سطح بنگاهي نيز شرکت‌هاي متعددي به يکتاسازي کالا و رهگيري آنها در زنجيره تأمين پرداخته‌اند که پروژه‌هاي انجام شده در دو شرکت آثنتيکس  و سکوورکس بيشترين شباهت را به طرح شبنم دارد. علاوه بر شرکت‌هاي فوق، شرکت‌هاي تريس لينک، وريفاي برند، ناسکو، يوتامارک، برندواچ، ويديو جت، برادي، اسپروکسيل، اُربيد و سکيورسيبولوژي از مهمترين شرکت‌هايي هستند که بيشترين حضور را ارائه خدمات ضدجعل دارند.

کانادا

رهگيري در کانادا موضوعي جديد نبوده و در گروه‌هاي کالايي متعددي اجرا شده است. رهگيري در اين کشور به‌صورت بخش به بخش توسعه‌يافته است. پنج سيستم رهگيري در کانادا مورد بررسي قرار گرفته است:

سيستم ملي رهگيري محصولات غذايي و کشاورزي که در جهت اجراي برنامه «مزرعه تا مصرف»، اطلاعات مرتبط، دقيق و بهنگامي را براي دسترسي بازار، رقابت‌پذيري صنعت و جلب اعتماد مشتري ارائه مي‌نمايد.

سيستم ملي شناسايي دام براي محصولات لبني که به‌عنوان چتري براي سازماندهي تمام سيستم برچسب زني و شناسايي محصولات لبني در کانادا عمل مي‌کند.

3. برنامه شناسايي گاو در کانادا که يک سيستم با هدايت صنعت براي رهگيري رو به عقب بوده و براي کمک به رهگيري منبع مسائل سلامت غذايي طراحي شده است. 4. برنامه شناسايي گوسفند در کانادا اين برنامه که در سال 2004 راه‌اندازي شد و براي تمام گوسفندان در کانادا به کار گرفته خواهد شد. اين برنامه نيز مشابه برنامه شناسايي گاو عمل مي‌کند. 5. نهايتاً ستاد Can-Traceکه مرجع تعيين استاندارد براي تمام محصولات غذايي است که در کانادا فروخته مي‌شود^.

اتحاديه اروپا

در اين اتحاديه نيز سامانه Traceبراي احراز اصالت محصولات غذايي طراحي شده است که هدف آن بهبود وضعيت سلامت شهروندان اروپايي براي رهگيري محصولات غذايي از «مزرعه تا مصرف» است. اين سامانه، مبدأ محصولات را معين مي‌سازد و اولويت اول آن آب معدني، غلات، حبوبات،عسل، گوشت و مرغ بوده است که در آينده نزديک در ديگر گروه‌هاي کالايي نيز به‌کار گرفته خواهد شد ^.

فرانسه

در فرانسه شرکت Advanced Track & Traceمورد بررسي قرار گرفته است. اين شرکت در گروه‌هاي کالايي قطعات يدکي، عطر و آرايشي ـ بهداشتي، کالاهاي لوکس، دارو و نوشيدني فعال بوده که با استفاده از روش‌هاي سخت‌افزاري و نرم‌افزاري به حفظ مارک تجاري شرکت‌ها مي‌پردازد ^.

انگليس

در انگليس چهار سيستم تحليل شده است. 1. پروژه سکيورتريس که توسط شوراي استراتژي فناوري تأمين مالي شد و 10 شرکت در اجراي پايلوت آن در سال 2010 مشارکت داشتند. 2. شرکت ديتاليس که با نصب دستگاه جت پرينت در خط توليد کارخانه عمليات شناسه‌گذاري را انجام مي‌دهد. 3. شرکت اينجينا تکنولوژي که در سال 2003 بعد مدت‌ها تحقيق در دانشگاه‌هاي دورهام، کمبريج و کالج سلطنتي در لندن راه‌اندازي شد. اين فرآيند تحت نظر پروفسور روسو کابورن براي توسعه «فناوري احراز اصالت به کمک ليزر» توسعه يافت که هم اکنون نيز به‌عنوان مبناي راهکارهاي امنيت اين شرکت استفاده مي‌شود. 4. شرکت پاين سکيوريتيکه در زمينه‌هاي متعددي ازجمله امنيت اسناد، احراز اصالت محصول و کارت‌هاي اعتباري فعاليت مي‌کند ^.

نروژ

شرکت کزلر در نروژ رهگيري تک تک محصولات را در زنجيره تأمين هنگامي که کالا انتقال مي‌يابد فراهم مي‌کند و تمام کالاها به‌صورت يکتا همواره از طريق کدهاي سريالي شناسايي مي‌شوند. تمام اطلاعات رهگيري محصول (شجره‌نامه الکترونيک) در آينده براي مشتري قابل استفاده خواهد بود^.

دانمارک

شرکت فرکچرکد با ترکيب فناوري‌ها، خدمات متنوعي را براي دولت‌ها و صاحبان مارک تجاري با استفاده از رهگيري يکتا و احراز اصالت ديجيتالي فراهم مي‌کند. از طريق کدگذاري ايمن، به هر کالا يک کد يکتا اختصاص مي‌يابد که مي‌تواند در تمام زنجيره توزيع از توليدکننده تا مصرف‌کننده نهايي مورد استفاده قرار گيرد ^.

سوئيس

شرکت اي.ال.پي ويژناز فناوري ديجيتالي پنهان براي احراز اصالت محصول و جلوگيري از قاچاق بهره مي‌برد. کريپتوگليف يک فناوري چاپ نامرئي با جوهر و فرآيند‌هاي چاپ استاندارد است که نياز به تغيير بسته‌بندي محصول ندارد و مي‌تواند تا 128 کيلوبايت اطلاعات رمزشده را در خود داشته باشد.

آلمان

در آلمان 3 مورد فرآيند تخصيص شناسه و رهگيري بررسي شد: 1. شرکت لايتوس در توليد و توسعه سيستم‌هاي کنترل خلاق براي امنيت بسته‌بندي محصولات دارويي تخصص دارد. اين شرکت با ايجاد يک سيستم کاملاً اتوماسيون صنعتي، فرآيند تجيمع داده را انجام مي‌دهد که به‌صورت فايل‌هاي ويديويي در سايت اين شرکت قرار گرفته و تيم پژوهشي در راستاي مستندسازي فرآيند رهگيري، بيشترين استفاده را از اين سامانه كرده است. 2. شرکت جي.اند.دي خدمات بسيار متنوعي را در زمينه احراز اصالت محصول ارائه مي‌دهد. خدمات خلاق اين شرکت با هدف شناسايي کالاها يا اسناد به‌طور يکتا براي جلوگيري از جعل و قاچاق است و کپي محصول را غيرممکن مي‌کند. 3. سيستم احراز اصالت شرکت توو شناسايي محصول را از کارخانه ممکن مي‌سازد. اين سيستم داراي 4 مرحله است: الف) کدگذاري انبوه، ب) زنجيره تأمين، ج) رهگيري، د) سلامت مصرف‌کننده نهايي. 11-2-3. کره جنوبي شرکت سي جي سيستمز خدمات رهگيري خود را در حوزه دارو و محصولات غذايي که در آنها مطابقت با قوانين و مقررات اهميت زيادي دارد ارائه مي‌کند. رهگيري از ماده خام اوليه شروع شده و تا بسته‌بندي نهايي ادامه مي‌يابد (تأمين مواد اوليه ← فرآيند توليد ← فرآيند انبار ← لجستيک ← توزيع ← مصرف).

چين

شرکت يايوآن در چين فناوري خود در زمينه جعل و تقلب با عنوان «تکنيک ساختاري و به‌هم پيوسته ضدجعل» در چندين کشور ثبت اختراع کرده و آن را در 20 زمينه در اين کشور تجاري‌سازي کرده است. اين شرکت نيز برچسب‌هايي را همراه با مؤلفه‌هاي سخت‌افزاري براي جلوگيري از جعل به‌کار مي‌گيرد.

هند

فناوري نانو به حوزه مبارزه با با جعل نيز ورود کرده است. شرکت بيلکر يک شرکت پيشرو در زمينه توسعه فناوري نانو براي کاربردهاي احراز اصالت محصول است. نوآوري اين شرکت با عنوان «شناسه غيرقابل کپي» با استفاده از ذرات در مقياس نانو ابداع شده است که به‌صورت تصادفي در سطح مقطع معيني پخش مي‌شوند و توالي‌هاي غيرقابل پيش‌بيني ايجاد مي‌کنند. اين ذرات در اندازه و جنس با يکديگر متفاوت هستند. توليد اين برچسب‌هاي نانويي به گونه است که حتي خود اين شرکت نيز نمي‌تواند برچسب‌ها را مجدداً توليد كند (همانند اثر انگشت که کاملاً‌منحصر به‌فرد است). پليس هند از اين فناوري برروي کارت‌هاي ملي و گذرنامه‌ها استفاده مي‌كند. نحوه استعلام آن به اين شرح است که قرائت‌گر نانويي اطلاعات را به گوشي تلفن همراه منتقل مي‌کند و از طريق ارتباط شبکه‌اي با پايگاه داده، اطلاعات فراخواني مي‌شود.

استراليا

در استراليا دو سيستم رهگيري با فناوري‌هاي متفاوت به‌کار گرفته مي‌شود: ـ سامانه ملي شناسايي دام که توسط دولت اين کشور براي شناسايي و رهگيري دام مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين سيستم به دولت استراليا امکان مي‌دهد که به سرعت در براي وقايع سلامت غذايي و بيماري‌ها واکنش نشان دهد تا بتواند بازارهاي خود را در سطح بين‌المللي حفظ نمايد. اين سامانه در سال 2004 معرفي شد و دربرگيرنده شناسايي الکترونيک گاو و ثبت مرکزي جابجايي آنها در يک پايگاه داده ملي است. ـ شرکت هايپرليبل فناوري جديد را براي احراز اصالت محصول توسعه داده است که برروي کالا به‌صورت نامرئي چاپ مي‌شود. اين شرکت استانداردهاي پنهان‌سازي معيني را براي تخصيص کليد عمومي يکتا به هر محصول به‌کار مي‌گيرد. با به‌کارگيري زيرساخت رهگيري برخط، اين اقدامات ضدجعل يک شجره‌نامه الکترونيک ايمن را ايجاد مي‌کند. قرائت‌گر با فناوري مادون قرمز، کد کالا را به گوشي تلفن همراه منتقل کرده و سپس از طريق ارتباط شبکه‌اي با پايگاه داده، اطلاعات محصول فراخواني مي‌شود. اين فناوري با فناوري مورد استفاده در شرکت اي.ال.پي ويژن سوئيس متفاوت بوده که بارکد دو قسمتي و نامرئي استفاده مي‌نمايد.

نيوزلند

سامانه ملي شناسايي و رهگيري دام در نيوزلند يک طرح ملي است که به دولت اين کشور امکان مي‌دهد نسبت به خطرات امنيت زيستي واکنش سريع نشان بدهد. اين سامانه براي پرورش گاو اجباري است و تا سال 2013 براي آهو نيز اجباري مي‌شود. تقريباً 80 درصد گوشت گاو و آهوي توليدي در اين کشور صادر مي‌شود و گوشت و محصولات لبني 62 درصد کل صادرات کشاورزي اين کشور را تشکل مي‌دهد. نياز به حضور مستمر در بازارهاي جهاني متوليان دام در اين کشور را به نصب RFIDبر روي دام‌هاي اين کشور واداشته است تا تمام مراحل توليد محصولات دامي تحت کنترل قرار داشته باشند.

برخی ضعف های طرح

طرح شبنم علیرغم طراحی نسبتا دقیق و پشتوانه تئوری قوی، متاسفانه در اجرا با ضعف های جدی روبروست و این ضعف ها نگرانی هایی را در مسئولین و همچنین فعالان اقتصادی ایجاد نموده است. از جمله این ضعف ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1-مجریان طرح بدون درنظر گرفتن پیشنیازهای اجرای طرح، دامنه طرح را به سرعت وسیع نموده و در مواردی این عدم توجه به زیرساخت ها، باعث تناقض در اجرای طرح با گفته مسئولین شده است. نمونه آن را در اعلام ابتدای تیرماه بعنوان زمان الزامی شدن طرح شبنم برای کلیه کالاهای وارداتی می توان مشاهده کرد که این موضوع تاکنون اجرایی نشده است.

2-علیرغم وجود فناوری های جدید در طرح، مانند استفاده از بارکد دوبعدی و استعلام از طرق مختلف که خود می تواند انگیزه مناسبی را در مردم و به خصوص نسل جوان برای آشنایی با طرح ایجاد نماید، تبلیغات و اطلاع رسانی مناسبی راجع به این موارد انجام نگرفته است.
3-با توجه به اهمیت و وسعت طرح و نقش پررنگ آن در بهبود وضعیت اقتصاد کشور، متاسفانه هیچ ساختار رسمی دولتی بعنوان متولی طرح پیش بینی نگردیده و کلیه فرآیندهای اجرایی و هماهنگی های طرح به چند کمیته و شورا، متشکل از مسئولین دستگاه های مختلف، واگذار شده است.
4-متاسفانه ناهماهنگی در اجرای طرح بین بخش های مختلف دولت از قبیل، وزارت صمت(صنعت، معدن و تجارت) و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص کالاهای سلامت محور به دفعات مختلف مشاهده می گردد. گواه این موضوع، مصاحبه مسئولین پروژه در معاونت توسعه فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیکی وزارت صمت و مسئولین سازمان غذاودارو می باشد که هریک بر تصدی گری خود بر طرح و ملغی شدن طرح طرف مقابل تصریح کرده اند.

5-علیرغم دامنه وسیع طرح، متاسفانه پیش بینی های مناسبی از بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری موردنیاز صورت نپذیرفته و با انتخاب تنها یک شرکت بعنوان مجری طرح و عدم نظارت صحیح بر عملکرد وی، نارضایتی های بسیاری را در فعالان اقتصادی درگیر با سامانه های نرم افزاری طرح ایجاد نموده است.

6-در این سالها بعضی از تاجران عادت کرده اند که قسمتی از واردات را بصورت رسمی و قسمتی را بصورت قاچاق سازمان یافته و با تشکیلات کامل در دبی و کیش و قشم و چابهار و … اقدام کنند و حالا که طرح شبنم در حال اجراست این تجار می بینند یک دفعه آمار واردات شان افزایش پیدا می کند و تصحیح می شود این دسته از تاجران در مقابل اجرای این طرح خیلی مخالفت می کنند

7- به دلیل اینکه حجم واردات کالا به کشور بسیار زیاد است، نصب این برچسب‌ها روی کالاها، کاری سخت و بسیار وقت‌گیر است

 

8-مجریان طرح بدون درنظر گرفتن پیشنیازهای اجرای طرح، دامنه طرح را به سرعت وسیع نموده و در مواردی این عدم توجه به زیرساخت ها، باعث تناقض در اجرای طرح با گفته مسئولین شده است.

9-علیرغم وجود فناوری های جدید در طرح، مانند استفاده از بارکد دوبعدی و استعلام از طرق مختلف که خود می تواند انگیزه مناسبی را در مردم و به خصوص نسل جوان برای آشنایی با طرح ایجاد نماید، تبلیغات و اطلاع رسانی مناسبی راجع به این موارد انجام نگرفته است

نمونه کالاهای مشمول طرح شبنم

*لوازم خانگی

پنکه، چرخ گوشت، چرخ خیاطی، اجاق گاز، بخاری برقی، توستر، دستگاه آشپزخانه ده کاره، ظروف تفلون و چدنی، آسیاب برقی، بستنی ساز، انواع دستگاه آب شیرین کن، انواع ترازو آشپزخانه، انواع ترازو آشپزخانه، انواع فلاکس، انواع فندک آشپزخانه، فن برقی، انواع لامپ و لوستر، ظروف کریستال، ظروف چدنی، بلور، انواع یخچال و فریزر و موتور آن، انواع تلویزیون، انواع مایکروفر، انواع دوربین، انواع کولر گازی، انواع اتو، انواع آب میوه گیری سه کاره و پنج کاره، انواع جاروبرقی و غیره …

*لوازم وتجهیزات الکترونیکی ، رایانه و ملحقات آن

لپ تاپ، تبلت، رم، فلش، بلندگو، موشواره، DVDRD، انواع باتری، مادربرد، اینترنال، بلوتوث، اکسترنال، کارت صدا، هارد لپ تاپ، تین کلاینت، ALL IN ONE، چاپگرهای لیزری، رم ریدر، هارددیسک، CPU، DVDRW ، باطری، GALAXY NET ، باطری نو تبوک، IPAD، کارت گرافیک، مودم اکسترنال، اسکنر، کارت کپچر، رم لپ تاپ، رم پرینتر، تونر، چاپگر، مانیتور، کیس، انواع جوهر و تونر چاپگر و …)

*تجهیزات پزشکی

دستگاههای سنجش فشارخون و قند جون ، انواع کاندوم ، ایمپلنت های جراحی (90211010 ,90211090 ,90184990) ، انواع سمعک

*لوازم آرایشی و بهداشتی

فرآورده‌ها برای آرایش لب، فرآورده‌ها برای آرایش چشم، فرآورده‌ها برای آرایش ناخن دست و پا، لوازم آرایشی بسته بندی (پک کرم پودر)، انواع صابون‌ها، انواع کرم‌ها، انواع پودرها، خمیردندان، تیغ، ژیلت، جعبه لوازم آرایشی، شامپو، انواع عطر و ادکلن، انواع خوشبوکننده، انواع اسپری، انواع رنگ مو و ..

*لوازم صوتی و تصویری ، باند و بلندگو

*انواع رایانه و ملحقات آن

لپ تاپ، تبلت، رم، فلش، بلندگو، موشواره، DVDRD، انواع باتری، مادربرد، اینترنال، بلوتوث، اکسترنال، کارت صدا، هارد لپ تاپ، تین کلاینت، ALL IN ONE، چاپگرهای لیزری، رم ریدر، هارددیسک، CPU، DVDRW ، باطری، GALAXY NET ، باطری نو تبوک، IPAD، کارت گرافیک، مودم اکسترنال، اسکنر، کارت کپچر، رم لپ تاپ، رم پرینتر، تونر، چاپگر، مانیتور، کیس، انواع جوهر و تونر چاپگر و …)

*انواع مکمل های دارویی و غذایی

کلیه اقلام خوراکی، آشامیدنی، کنسرو‌ها که دارای بسته بندی یا جعبه قوطی است.

*انواع لوازم ورزشی

اطری‌های قلمی، انواع ساعت، ماشین حساب، تلفن ثابت بی سیم و با سیم، انواع قطعات گوشی تلفن همراه، پتو، حوله، انواع چتر و چمدان و کیف، کفش، مجسمه دکوری، سایر وسایل دکوری

*انواع تلفن همراه

*انواع اسباب بازی ها

*انواع لوازم ساختمانی

شیرآلات بهداشتی

وو……………………

در صورتيكه تعداد معيني از تخلفات توسط يك فرد گزارش شود و اين گزارش‌ها با بررسي بازرسان نهادهاي نظارتي تاييد شود مورد تشويق قرار خواهد گرفت.

 

از سه طریق زیر میتوانید از اصالت کالای خود با خبر شوید:

۱- از طریق شماره تماس ۸۸۹۶۹۲۹۶ میتوانید جویا شوید

۲- کد ۱۶ رقمی کالا را (بدون فاصله) به شماره ۳۰۰۰۳۹۲ اس ام اس کنید

3- از طریق سایت شبکه بازرسی و نظارت مردمی www.shabnam.ir

عملیاتی شدن طرح شبنم همسو با فرمان مقام معظم رهبری در مبارزه با قاچاق کالا است که در فرمان ایشان تمام ابعاد مبارزه با قاچاق مشخص شده است که می‌توان به تقویت و توسعه زیر ساخت‌های مبارزه با قاچاق، استفاده از فناوری‌های نوین و برخورد با سرشاخه‌های اصلی قاچاق اشاره کرد.

سلامت تجاری، امنیت سرمایه‌گذاری، اشتغال مولد، حمایت از کار و سرمایه ایرانی از مهمترین اهداف اجرای طرح شبنم و همچنین توسعه بازرسی و نظارت است.اجرای طرح شبنم در سطح عرضه موفقیت نسبی داشته است و در سطح واردات اقدامات خوبی انجام شده و وزارت صنعت به دنبال آن است تا طرح شبنم را از گلوگاه‌های اصلی ورود کالا اجرا کند.

تهیه و تدوین: حمید آزادبخت/ سرویس اقتصاد و صنعت