اختصاصی لکنا: تاخت و تاز دلالان در بازار گندم کوهدشت/ جناب وزیر! کجای دنیا، قیمت دوکیلو گندم برابر با قیمت یک پفک است؟

پارسال گندم کاشتیم که توشه‌ سالمان شود، اما خوراک دام شد و به جای آن گندم خارجی به سه برابر قیمت از خارج خریدیم و امسال بازهم کاشتیم و این بار دلالانی از جنس عرب به هر ترفندی می‌خواهند دسترنجمان را ببرند، آیا گوش شنوایی هست؟
قیمت اعلام شده خرید گندم هر کیلو ۷۲۰ تومان باعث نارضایتی بسیاری از کشاورزان کوهدشتی شده است.

حمید آزادبخت رئیس پیشین اداره ی صنعت، معدن و تجارت و اداره ی غله و خدمات بازرگانی کوهدشت در مورد قیمت تعیین شده خرید گندم به خبرنگار لکنا گفت: قیمت اعلام شده خرید گندم ناعادلانه است و بسیاری از کشاورزان در سطح کشور ناراضی هستند. وی در زمینه واردات گندم افزود: دولت با واردات گندم از گندمکاران خارجی حمایت می‌کند و با خرید گندم با قیمت هر کیلو یک‌هزار تومان از گندم‌کاران خارجی در حق گندم‌کاران داخلی بی‌انصافی می‌شود.
دولت گندم وارداتی را با قیمت تمام شده هر کیلو هزار تومان وارد می‌کند ولی حاضر نیست گندم را با این قیمت از گندم‌کاران داخلی خریداری کند و فرصت خودکفایی در تولید این محصول را به کشاورزان داخلی بدهد.
آزادبخت همچنین در مورد وجود دلال‌ها در بازار خرید گندم کوهدشت گفت: نرخ پایین‌ اعلام شده از سوی دولت برای خرید گندم با کیفیت، باعث شده دلال‌های خرید گندم در سطح استان اقدام به خریداری گندم در کوهدشت تا کیلویی بالاتر از خرید تضمینی کنند. اگر قیمت خرید گندم براساس هزینه کرد کشاورز تعیین نشود درآینده باید منتظر خالی بودن سیلوها و مشکل تامین آرد مورد نیاز برای مردم باشیم. دولت باید قیمت‌گذاری‌های محصولات کشاورزی را با در نظر داشتن هزینه‌ تمام‌شده محصول در نظر بگیرد و در صورتی که قیمت اعلام شده محصولی از سوی دولت ناعادلانه باشد این امر باعث بی‌رغبتی کشاورزان در کشت بعدی می‌شود.

آزادبخت همچنین علت کاهش رغبت کشاورزان به تحویل گندم تولیدی خود به بخش های دولتی را بالاتر بودن قیمت در بازار آزاد اعلام کرد و افزود : برخی کشاورزان گندم خود را در بازار آزاد به فروش رسانده اند و برخی نیز به امید افزایش قیمت ، همچنان گندم خود را در انبارها نگه داشته اند.

گند‌م‌ها به پای مرغ‌ها می‌سوزند

ایشان قیمت پیشنهادی دولت برای خرید گندم از کشاورزان را پائین دانسته و بیان داشت: گندم‌کاران کوهدشتی برای تأمین هزینه‌ها علاوه بر تحویل گندم خود به دلالان ناچار به فروش محصول خود به دامداری‌ها و مرغداری‌ها هستند. با توجه به افزایش قیمت سویا، گندم کیلویی ۷۲۰ تومان برای مرغداری‌ها صرفه اقتصادی بیشتری دارد.

وی با اشاره به این‌که پایین ترین قیمت گندم در دنیا متعلق به ایران است، اقدامات اخیر دولت را نه تنها در جهت حمایت از تولید ندانست بلکه حمایت از سیاست های نادرست کشاورزی اعلام کرد.

دلایل مقرون به صرفه بودن قاچاق گندم از مرزهای غربی

 در حالی که انتظار می‌رفت بازنگری در نرخ خرید تضمینی گندم نگرانی‌ها از قاچاق این محصول استراتژیک را کاهش دهد، باز هم قاچاقچیان قیمت‌های جذابتری را پیشنهاد می‌دهند،نگاهی به آنالیز قیمت جهانی گندم نشان می‌دهد چرا قاچاق گندم برای همسایگان غربی ما جذاب و مقرون به صرفه است. نوسانات نرخ ارز در یک سال گذشته و همچنین افزایش قیمت دلار که در نتیجه کاهش ارزش پول ملی صورت گرفته است در بسیاری از صنایع و صنوف تاثیر مستقیم خود را گذاشته است به نحوی که در یک سال گذشته بسیاری از کالاها افزایش قیمت تا ۱۰۰ درصد داشته‌اند و هنوز هم تقاضاهای افزایش قیمت کالاها و خدمات در صف تصمیم‌گیری سازمان حمایت قرار دارد.در شرایط پیش‌رو، تولید کنندگان به دنبال این هستند تا با افزایش قیمت مصرف کننده بخشی از افزایش هزینه‌هایی را که به دلیل افزایش نرخ ارز صورت گرفته است را جبران کنند.

در این میان کشاورزان هم انتظاراتی دارند که با توجه به نقش‌ آنها در اقتصاد ملی و همچنین نقش بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی به نظر می‌رسد باید مسئولان پاسخ منطقی برای صدای کشاورزان داشته باشند.
بسیاری از کارشناسان دلیل عمده کاهش خرید تضمینی گندم را قیمت پایین آن و همچنین رونق گرفتن بازار آزاد گندم اعلام کردند، بر همین اساس هم دولت برای تامین گندم مصرفی مورد نیاز نانوایی‌ها در سال گذشته بالغ بر ۶ میلیون تن گندم وارد کشور کرد.

تحلیل قیمت و فرمول محاسبه قیمت گندم

اما از اوایل سال جاری که تولید گندم در مناطق گرمسیر کشور آغاز شده بود، زمزمه‌های افزایش قیمت آن به انحاء مختلف مطرح شد و حتی مسائلی نظیر جایزه ویژه رئیس جمهور برای کشاورزان نیز در محافل رسانه‌ای مورد بحث و بررسی قرار گرفت تا اینکه در نهایت شورای اقتصاد قیمت خرید تضمینی گندم را ۷۲۰ تومان برای گندم معمولی و ۷۵۰ تومان برای گندم دروم تعیین کرد و این در حالی بود که قیمت پیشنهادی کشاورزان برای هر کیلو گرم گندم ۸۰۰ تومان بود. در نهایت این تصمیم بسیار به پیشنهاد کشاورزان نزدیک بود و انتظار می‌رفت که این غائله ختم به خیر شود اما حضور دلالان عراقی و سایر کشورهای همسایه عربی در مرزهای غربی کشور برای خرید گندم به قیمت ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ تومان، بار دیگر مسئولان وزارت جهاد را با این معضل روبرو کرد.

براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته میزان گندم تولیدی کشور در سال جاری بین ۱۵تا ۱۶ میلیون تن خواهد بود و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که نسبت به سال گذشته بین ۱ تا ۱٫۵ میلیون تن افزایش خواهد داشت، همچنین اگر نظر کشاورزان درخصوص قیمت خرید تضمینی گندم تامین شود دیگر نیازی به واردات گندم نخواهد بود.

البته از منظر دیگری هم اگر به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم نگاه کنیم ممکن است به نتایج بهتری هم برسیم چراکه وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی معتقدند که دولت همچنان به گندم ارز مرجع ۱۲۲۶ تومانی تخصیص می‌دهد و اگر این موضوع را با قیمت جهانی گندم مقایسه کنیم به نتایج قابل توجهی می‌رسیم.

در حال حاضر قیمت جهانی هرتن گندم ۳۳۰ دلار است و اگر مشکلاتی نظیر نقل و انتقال پول و یا فشارهایی که نظام سلطه با تشدید تحریم‌ها به کشور وارد می‌کند را محاسبه کنیم هر تن گندم تقریباً به ۳۵۰ دلار می‌رسد که با ارز مرجع هرکیلو گندم ۴۰۰ تومان ، با ارز مبادله‌ای ۸۰۰ تومان و با ارز آزاد ۱۱۵۰تومان خواهد بود یعنی اگر ادعاهای بانک مرکزی درخصوص تخصیص ارز مرجع درست باشد هرکیلو گرم گندم وارداتی باید به قیمت ۴۰۰ تومان به کارخانجات آرد تحویل داده شود و حتی اگر ارز مبادله‌ای هم به گندم تخصیص داده شود نباید قیمت هرکیلو گرم گندم بیش از ۸۰۰ تومان باشد.

پس به این نتیجه می‌رسیم در شرایطی که بانک مرکزی ارز مرجع را تخصیص دهد مشکلی در تامین گندم وارداتی وجود نخواهد داشت اما سوالی که در این میان پیش‌می‌آید این است که آیا قیمت جهانی گندم افزایش قابل توجهی داشته است؟ پاسخ در اینجاست که در حال حاضر قیمت جهانی گندم در حد متوسط و حتی در شرایط ارزان قرار دارد چرا که در سال‌های گذشته قیمت هر تن گندم در بازار‌های جهانی به فراتر از ۴۵۰ دلار هم رسیده است، درحالیکه امروز تنها ۳۳۰دلار است.

از سوی دیگر سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که برای کشورهای همسایه چرا خرید گندم ایران مقرون به صرفه‌تر از قیمت گندم جهانی است؟ پاسخ به این پرسش را باید در کاهش ارزش پول ملی جست‌وجو کنیم چرا که کشورهای همسایه و غربی ما با مشکلاتی نظیر افزایش قیمت ارزهای خارجی مواجه نبوده‌اند، لذا آنچه در مقابل پول کشورهای همسایه تضعیف شده است ریال است،یعنی اگر پول ملی یک کشور عربی همسایه را پیش از نوسانات نرخ ارز X تومان می‌خریدیم امروز باید بالغ بر ۲X تومان بخریم و این به معنای آن است که ارزش پول ما در مقابل ارزش پول همسایگان غربی ما ۱۰۰درصد کاهش پیدا کرده است یا به بیان بهتر ارزش پول کشور همسایه در مقابل ارزش پول ما ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است لذا به همین دلیل است که خرید گندم از بازار ایران برای آنها مقرون به‌صرفه‌تر از خرید بازارهای جهانی است.

در شرایط پیش‌رو البته کشورهای همسایه شرقی نیز پیشنهاداتی را درخصوص تهاتر نفت با گندم یا حتی تهاتر نفت با برنج را مطرح کردند که امید می‌رود مسئولان در این خصوص بهترین تصمیم ممکن را گرفته و ضمن حمایت از منافع کشاورزان، بازار داخلی را نیز به نحو ممکن تنظیم کنند.

اما همه ماجرا این نیست؛ چراکه افزایش قیمت گندم تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت نان و همچنین سایر فرآورده‌های آردی نظیر شیرینی ، بیسکویت و ماکارونی خواهد داشت.

آزادبخت در پایان اظهار داشت: به نظر می رسد اگر قیمت گندم به ۱۰۰۰ تومان برسد قیمت انواع نان بدون یارانه دولت حداقل باید دو برابر شود، اگر چه دولت‌ها در این زمینه جانب احتیاط را فرو نگذاشته و یارانه نان برقرار خواهد بود، اما این هشداری است که به نظر می‌رسد باید از سوی مسئولان جدی گرفته شود. شاید روزهای سختی برای رئیس جمهور یازدهم در حوزه گندم و نان در پیش باشد.

به هر حال مسئولان باید هشدار کارشناسان را جدی بگیرند و قبل از اینکه تجربه تلخ سالهای گذشته تکرار شود، به اصلاح قیمت ها اقدام نمایند و برای خرید و ذخیره سازی در آینده تصمیم عاجل گرفته شود.

 

 

 

 «ذکر منبع نشان از حرفه ای بودن و اخلاق مداری شماست»